Шойын: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:Cast-Iron-Pan.jpg|200px|thumb|right]]
'''''Шойын''''' (Чугун)<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2 </ref> -
# жақсы құйылатын қасиеті бар темірмен көміртектің (2% жоғарғы) қорытпасы;
# темірдің көміртек (2%-тен астам, өдетте, 3—4,5%), қайсыбір мөлшерде [[марганец]] (1,5%-ке дейін), [[кремний]] (4,5%-ке дейін), [[күкірт]] (0,08%-тен аспайды), [[фосфор]] (1,8%- ке дейін), ал кейде басқа да элементтер қосылған қорытпасы. Шойында [[көміртек темір карбиді]] Ғе<sub>3</sub>С түрінде байланыеқан күйде болуы мүмкін (сұр Шойын). Шойын [[темір]] кендерін домна пештерінде балқыту арқылы алынатын өндеудің бастапқы өнімі; қолданылуы мен [[Химия|химиялық]] құрамына қарай шойын қолданбалы, яғни болат қорытуға арналған Шойын, құйма Шойын, арнаулы Шойын болып бөлінеді. Шойын құймалардың сапасын жақсарту үшін азғана мөлшерде түрленгіштер қосып түрлендіру және шойынды әр түрлі элементтермен қоспалау қолданылады.<ref> Полиграфия, өлшеу техникасы, ағаш өңдеу жабдықтары және металл өңдеу техникасы мен технологиясы: Қазақша-орысша терминдердің түсіндірме сөздігі.</ref>
24-жол:
Шойынды ағарту (Отбелива¬ние чугуна) — аса қатты, тозбайтын ақ шойын алу процесі. Шойынды ағарту құйманың салкындатылуын тездету арқылы жүзеге асырылады. Шойынды ағарту процесінде құйма қалыбына металдан жасалған қыстырма-тоңазытқыштар қояды.
==Шойынпеш==
Шойынпеш (Вагранка) - құю цехтарындағы шойын қорытуға арналған шахта типтес тік пеш. Шикіқұрам материалдары домналық шойын, [[темір]], [[терсек]], [[қождама|қождамалар]], [[кокс]] мойындық алаңшалы шахтаға қабат-қабатымен (салымдармен) тиеледі. Балқытылған шойын ошаққа жиналып, жинағышқа ағады. Шойынпештің өндірімділігі сағатына 4 т-дан 60 т-ға дейін жетеді. Кейде ауаны қыздыру үшін Шойынпеште рекуператорлар жабдықталады. Шойынпештер өнеркәсіптік жиілікті индукциялық пештермен алмастырылуда.<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2 </ref>
===Шойынпеш есігі===
Шойынпеш есігі (Дверца вагранки) — ашылмалы-жабылмалы есік. Шойын қорытудың технологиялық режімдеріне сай шойынпештің мезгіл-мезгіл жұмыс істеуіне байланысты, оның есігі арқылы тұтандыратын отын салынады. [[Металдар|Металдын]] төменгі бөлігі балқи бастағанда жоғарыдан оқтын-оқтын шихта материалдары түсіріліп тұрады. Балқыту аумағынан 0,5 м жоғары орналасқан Шойынпеш есігі арқылы корытпаның даяр болғанын бақылайды.<ref> Химия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырылған 2-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 208 бет: суретті. ISBN 9965-36-702-7 </ref>
| |||