Менеджмент: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Бот: Мына үлгі өзгертілді: Stub:Қаржы-экономика |
Wikiped4ik (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Менеджмент''' ([[ағылшын тілі|ағылшынша]] ''мanage'' – басқару, меңгеру, ұйымдастыру) – ''ұйымда'' немесе ''кәсіпорында'' жұмыс істейтін адамдардың еңбегін басқара отырып, алға қойған мақсатқа жетуді ұйымдастыра білу, әлеуметтік, оның ішінде білім беру үрдістерін басқару принциптері, әдістері, құралдары мен нысандарының жиынтығы.<ref name=s1>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: [[Педагогика]] / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. [[2006]]. - 482 б. ISBN 9965-808-85-6</ref>
“Менеджмент” ұғымының мәні мен мазмұны “''басқару''” түсінігіне ұқсас. Сонымен қатар менеджмент ''жоспарлау'', ''ұйымдастыру'', ''үйлестіру, бақылау, ынталандыру'' сияқты қызметтерді атқарады. Ғылыми менеджменттің негізін салушы белгілі ағылшын ғалымы [[Фредрик Уинстоу Тэйлор]] ([[1856]] – [[1915]]). Оның еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару жүйесі алғаш рет [[АҚШ]]-та 19 ғасыр мен 20 ғасыр тоғысында кең пайдаланыла бастады. Қазіргі замандағы менеджмент, негізінен, барлық экономикалық мектептердің тәжірибелері мен бағыттарының жетістіктерін қорытындылау арқылы дамуда. Менеджмент мақсат қоюға, жоспарлауға және саясатты қалыптастыруға міндетті. Ол үшін болжам жасайды. Менеджмент бойынша дәлелденген және жоспарланған операциялары бар ұйымдық құрылым жасау, адамдар арасында міндеттерді бөлу және жауапкершілік деңгейді белгілеу, нұсқау шығару мақсатында әр түрлі шешімдер қабылданады. [[Қазақстан|Қазақстанда]] менеджмент қағидаттары, тәсілдері, амалдары нарықтық экономиканың өркендеуіне сай кеңінен таралған.<ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3 </ref><ref> Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2 </ref></br>▼
[[Нарықтық экономика|Нарықтық экономикада]] ''менеджмент'' фирманы басқарудың негізгі формасы болады. ''Менеджмент '' шешімдер қабылдап, оларды орындауға бағытталған жүйе. Материалдық, еңбек және [[Қаржы ресурстары|қаржы ресурстарын]] пайдалану варианттарының мүмкіндігінше ең жақсы оптималдығын жүзеге асыру кезделеді.</br>
▲“Менеджмент” ұғымының мәні мен мазмұны “''басқару''” түсінігіне ұқсас. Сонымен қатар менеджмент ''жоспарлау'', ''ұйымдастыру'', ''үйлестіру, бақылау, ынталандыру'' сияқты қызметтерді атқарады. Ғылыми менеджменттің негізін салушы белгілі ағылшын ғалымы [[Фредрик Уинстоу Тэйлор]] ([[1856]] – [[1915]]). Оның еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару жүйесі алғаш рет [[АҚШ]]-та 19 ғасыр мен 20 ғасыр тоғысында кең пайдаланыла бастады. Қазіргі замандағы менеджмент, негізінен, барлық экономикалық мектептердің тәжірибелері мен бағыттарының жетістіктерін қорытындылау арқылы дамуда. Менеджмент мақсат қоюға, жоспарлауға және саясатты қалыптастыруға міндетті. Ол үшін болжам жасайды. Менеджмент бойынша дәлелденген және жоспарланған операциялары бар ұйымдық құрылым жасау, адамдар арасында міндеттерді бөлу және жауапкершілік деңгейді белгілеу, нұсқау шығару мақсатында әр түрлі шешімдер қабылданады. [[Қазақстан|Қазақстанда]] менеджмент қағидаттары, тәсілдері, амалдары нарықтық экономиканың өркендеуіне сай кеңінен таралған.<ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3 </ref><ref> Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2 </ref>
''Менеджменттің'' пайда болуы корпоративтік кәсіпкерліктің дамуымен байланысты. Осы болмыста, фирманың мүліктерін басқару қызметі меншік иесінің өкіліне — ''менеджерлерге'' көшеді.</br>
[[Менеджер]] деп [[Акционер|акционерлердің]] пайда алуын мақсат ететін, ақы алып фирма қызметкерін ұйымдастыратын жалдама жұмысшылар аталады.</br>
[[Өндірістің тиімділігі|Өндірістің тиімділігін]] жоғарылатуға мүмкіндік тудырған еңбекті рационалдау мен оньің қарқындылғын арттыру шарттарын ашқан Тейлор болды. Бұның пікірі бойынша, осы мақсатқа жету үшін басқару саласында төрт қызмет орындалуы керек: мақсатты таңдап белгілеу, мақсатқа жету құралдарды тандау, құралдарды дайындау, нәтижелерді бақылау. А.Файоль бойынша, [[Менеджер|менеджердің]] міндеті: болжау, ұйымдастыру, жарлық ету (жүргізу), келістіру, бақылау.</br>
Осы заманда менеджменттің төрт қызметі аталады: жоспарлау,ұйымдастыру, мотивациялау, бақылау:</br>
==Жоспарлау==
<b>Жоспарлау</b> фирманың іс-әрекеттерінің мақсаттарын, оларға жетудің басты бағыттары мен құралдарын анықтауды (белгілеуді) тілейді. [[Бизнес-жоспар]] — [[Жоспарлау (экономика)|жоспарлаудың]] негізгі элементі. Есеп беру [[Құжат|құжаты]] және [[Инвестиция|инвестициялардың]] басты дәлелі болатын осы бизнес-жоспар, фирма дамуының кешендік жоспарын жасаудың мақсаты — басқарушыларға фирманың жағдайы туралы толық мәлімдеме беру болады. [[Бизнес-жоспар|Бизнес-жоспарды]] жан-жақты дәлелдеп жасау [[Инвестор|инвесторлар]] жағынан олардың инвестицияларының тұрақты болатындығына және компанияның басқарушыларына сенімділік тудыруды көздейді. [[Бизнес-жоспар]] 3—5 жылға жасалады. Ол мына бөлімдерден тұрады:
* [[нарық|нарыққа]] талдау жүргізу және [[маркетинг|маркетингтік]] стратегия;
* [[Өнім (қаржы экономика)|өнімдік]] стратегия;
* [[өндіріс|өндірістік]] стратегия;
* [[фирма|фирманы]] басқару жүйесінің және меншіктің дамуы;
* [[қаржы|қаржылық]] (экономикалық) стратегия.</br>
Өздерінің даму дәрежесіне байланысты, әрбір жеке [[фирма|фирмалар]] жоспардың жекеленген бөлімдеріне бірдей маңыз бермейді. Жұмысқа жаңадан кіріскен фирмалар қаржылық стратегияға назарын кебірек аударады.</br>
Дамыған, қалыптасқан [[фирма|фирмалар]] кобінесе өнімдік және өндірістік стратегияның қамын ойлайды. Көпшілік үшін [[бизнес-жоспар]] қысқаша рефератпен толықтырылады.</br>
Ұйымдастыруга фирманың құрылымын құру және көзделген мақсаттарға жету үшін оның бөлімдерінің озара өсері мен үйлесімдігін қамтамасыз ету жатады.
==Ұйымдастыру==
Ұйымдастыруға [[фирма|фирманың]] құрылымын құру және көзделген мақсаттарға жету үшін оның бөлімдерінің өзара өсері мен үйлесімдігін қамтамасыз ету жатады.
==Мотивациялау ==
Мотивацияға [[жұмыскер|жұмыскерлердің]] [[еңбек|еңбекке]] деген ішкі ынтасын оятып жандандыру жатады. Осы бөлімде [[экономика|экономикалық]] ғана емес, [[психология|психлогиялық]] аспект орын алады.
==Бақылау==
[[Бақылау|Бақылауға]] жоспарланған нәтижелер мен нақты қол жеткен нәтижелердің сәйкестігін анықтау және [[фирма]] қызметеріне түзету енгізу жатады.
== Менеджмент құрылымы==
Менеджмент құрылымы үш бөлімнен түрады:
* өндірістік менеджмент;
* қаржы менджменті;
* нарықтық (өткізу) менеджмент, немесе, маркетинг. </br>
Өндірістік менеджмент белгілі көлемде, белгіленген сапада, келісімді мерзімде және шығындарды барынша төмен жүмсап, тауарлар өндірумен айналасатын басқарушы қосалқы жүйе болып табылады. </br>
Қаржы менеджменті фирманың қаржы құралдарының қалыптасуын табыстардың барынша мол болуын жөне шығындардың барынша аз болуын қамтамасыз ететін қосалқы жүйе.</br>
Нарықтық менеджмент — маркетинг — бұл нарыққа бағытталған фирманың коммерциялық қызметтерін басқару болады. Маркетинг (ағылшынша «market» — нарық) нарықтарды тандау үшін, нарыққа кірудің уақытты мен әдістері үшін, жаңа өнім жасалуы үшін, тауардың нарықтағы жылжуы үшін, баға саясаты үшін жауапты болады.
<ref> С. Әкімбеков, А.С. Баймұхаметова, У.А Жанандаров Экономикалық теория. Оку құралы. Жалпы редакция С. Әкімбековтікі. — Астана: 2002. ISBN 9965-408-99-8 </ref>
==Менеджменттің жалпы сапасы==
Line 12 ⟶ 41:
Педагогикалық менеджмент оқу-тәрбие,оқу-таным үрдісінің және білім берудің бүкіл жүйесінің тиімділігін арттыруға бағытталған, оларды басқарудың [[Принциптілік|принциптері]], [[Әдіс|әдістері]], ұйымдастыру нысандары мен технологиялық тәсілдерінің кешені.
==Mаман-аудиторлар==
Соңғысымен танысайық. Талдаумен маман-аудиторлар айналысады. Кейде фирманың өз құрамында аудиторлар болады, бірақ көбінесе олар сырттан шақырылады.</br>
Олардың кызметі — фирманың нарықтық позицияларының мықтылығы (сенімділігі, тұрақтылығы) туралы ресми қорытынды жасау.
<ref> С. Әкімбеков, А.С. Баймұхаметова, У.А Жанандаров Экономикалық теория. Оку құралы. Жалпы редакция С. Әкімбековтікі. — Астана: 2002. ISBN 9965-408-99-8 </ref>
== Тағы қараныз==
*[[Менеджменттің кұрылымы]]
Line 18 ⟶ 51:
<references/>
{{wikify}}
Line 28 ⟶ 61:
[[Санат:Экономика]]
[[Санат:Педагогика]]
[[Санат:Өндіріс]]
[[ar:إدارة]]
| |||