Аксиология: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Аксиология''' ([[Грек тілі|грек]], ''axios'' — құңды, ''logos'' — ілім) — құндылықтардың табиғаты, олардың әлеуметтік шындықта аталған орны және құндылық әлемінің құрылымы туралы философиялық ілім. Аксиологияның негізгі мәселесі — "Игілік деген не?" деген сұрақты алғашқы болып [[Сократ]] қойған. [[Платон]] философиясыңда құндылықтар жалпы ізгілікпен байланыстырылып, әмбебапты мәнге ие болды. Мәдениеттануда құндылықтар мәселесі ерекше орын алады, өйткені мәдениет адамзат жасаған барлық құндылықтардың жиынтығы деген түсінік кең тараған. Құндылықтардың болмыстық жалпы мәнін ашуға бағытталған Аксиологияның философиялық
Аксиология ([[Грек тілі|грекше]]: - құндылықтар жөнінде ілім) - құндылықтар жөніндегі философиялық ілім. [[Құндылық|Құндылықтар]] ең алдымен таптық [[мүдде]] (яғңи саяси) тұрғысынан анықталады, экономикалық мүддемен тікелей байланысты.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б. ISBN 9965-808-85-6</ref>
қырынан, оның мәдениеттанулық өлшемі өзгеше болып келеді. Аксиология әртүрлі өркениеттердің жетістіктерін, мәдени құндылықтардың қалыптасуын, нақтылы даму тектерін және бағдарларын айқындайтын білімдердің нақтылы-тарихи жүйесі ретінде көрініс тапты. Бұл әсіресе тарихи мөдениеттануда анық байқалды. [[Мәдениет]] — адамдық қарым-қатынастарды реттеудің маңызды тұлғалық әлеуметтік тетігі, ал құндылық — норма, үлгі, мұраттармен қатар осындай реттеу жүйесінің шешуші элементі екендігі белгілі. Сол себепті Аксиология әлеуметтік-мәдени талдаудың маңызды құралына жатады. Қазіргі [[Мәдениеттану|мәдениеттануда]] құндылықтардың тарихтан тыс әмбебапты жүйелерінен бас тартып, тарихи әдістеме арқылы тең құқықты құндылықтар жүйелерінің молдығына негізделген мәдени-тарихи релятивизм мектебі (Дильтей, Шпенглер, Тойнби, Сорокин, т.б.) қалыптасты. Салыстырмалы мәдени зерттеулердің дамуы нәтижесінде кез келген [[мәдениет]] құрылымының, басымдылықтарының және мазмұнының салыстырмалылығы туралы [[Идея|идеялар]] (Боас, Риверс, Бенедикт) өрістеді. Сонымен қоса, Аксиологиялық плюрализм концепцияларының тарауы бұрынғы жалпы құндылықтар ілімінің негіздерін шайқалтып, олардың құрамына нақтылы тарихи-мәдени контекст енгізді. Қалыптар мен құндылықтар әрбір мәдениетке өзіңдік сипатымен айқындалғандықтан, бүкіл адамзатқа бірдей тұжырымдалған [[мәдениет]] кодексін ұсыну мүмкін емес. Алайда жалпы қоғамдық ынтымақтастық, үйлесімдік пен келісімді де бекерге шығаруға болмайды, яғни тұлға үшін ортақ мақсаттар да қажет (Клахкон). Аксиологиялық зерттеудің маңызды жақтарына психоанализ (Әсіре-Мен, Құндылық архетиптерін талдау — К.Юнг), құндылықтар сұхбаты (М.Бахтин), т.б. жатады.<ref>Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7</ref>
 
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
 
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Педагогика]]
[[Санат:Терминология]]
[[Санат:А]]
[[Санат:ПедагогикаӘлеуметтану]]
[[Санат:СөздікТермин]]
 
{{stub}}
{{wikify}}
[[ar:إكسيولوجيا]]
[[bg:Аксиология]]
[[bs:Aksiologija]]
[[ca:Axiologia]]
[[cs:Axiologie]]
[[de:Axiologie (Philosophie)]]
[[en:Axiology]]
[[eo:Aksiologio]]
[[es:Axiología]]
[[et:Aksioloogia]]
[[fa:ارزش‌شناسی]]
[[fr:Axiologie]]
[[hi:मूल्यमीमांसा]]
[[ia:Axiologia]]
[[id:Aksiologi]]
[[io:Axiologio]]
[[it:Assiologia]]
[[ja:価値論]]
[[ka:აქსიოლოგია]]
[[pl:Aksjologia]]
[[pt:Axiologia]]
[[ro:Axiologie]]
[[ru:Аксиология]]
[[simple:Axiology]]
[[sk:Axiológia]]
[[sl:Aksiologija]]
[[sv:Axiologi]]
[[th:คุณวิทยา]]
[[tr:Aksiyoloji]]
[[uk:Аксіологія]]
[[ur:علم الاقدار]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Аксиология» бетінен алынған