Қой: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Боттың үстегені: fo:Seyður
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Taxobox
[[Сурет:Flock of sheep.jpg|thumb|200px|right|Бір қора қой]]
| name = Қой
'''Қой''' '''''(Ammon ovіs arіes)''''' – қуысмүйізділер тұқымдасына жататын, күйіс қайыратын аша тұяқты [[мал]].
| status = DOM
Қой [[неолит]] [[Дәуір|дәуірінде]] қолға үйретіле бастаған жабайы қойлардан ([[арқар]] және [[муфлон]]) шыққан. <br />
| image = Flock of sheep.jpg
[[Дүние жүзінің 170-тен аса елінде 650-дей қой тұқымдары мен тұқымдық топтары бар. Қойдың дене ұзындығы 60 – 110 сантиметр, шоқтығының биіктігі 55 – 100 сантиметр. 12 – 15 жыл тіршілік етеді. 5 – 7 айлығында жетіледі, 15 – 18 айында ғана күйекке жіберіледі. Саулықтарының буаздық мерзімі 145 – 155 [[Тәулік|тәулікке]] созылады. Көпшілігі жалқы, кейде егіз туады. <br />
| image_width = 250px
| image_caption = Бір қора қой
| regnum = [[Жануарлар]]
| phylum = [[Хордалылар]]
| classis = [[Сүтқоректілер]]
| ordo = [[жұптұяқтылар]]
| familia = [[Қуысмүйізділер]]
| subfamilia = [[Caprinae]]
| genus = ''[[Ovis]]''
| species = '''''O. aries'''''
| binomial = ''Ovis aries''
| binomial_authority = [[Карл Линней|Linnaeus]], 1758
}}
'''Қой''' '''''(Ammon{{lang-la|Ovis ovіs arіesaries}})'''''[[қуысмүйізділер]] тұқымдасына жататын, күйіс қайыратын аша тұяқтыжұптұяқты [[мал]].
 
Қой [[неолит]] [[Дәуір|дәуірінде]] қолға үйретіле бастаған жабайы қойлардан ([[арқар]] және [[муфлон]]) шыққан. <br />
 
[[Дүние жүзінің 170-тен аса елінде 650-дей қой тұқымдары мен тұқымдық топтары бар. Қойдың дене ұзындығы 60 – 110 сантиметр, шоқтығының биіктігі 55 – 100 сантиметр. 12 – 15 жыл тіршілік етеді. 5 – 7 айлығында жетіледі, 15 – 18 айында ғана күйекке жіберіледі. Саулықтарының буаздық мерзімі 145 – 155 [[Тәулік|тәуліккетәулік]]ке созылады. Көпшілігі жалқы, кейде егіз туады. <br />
 
Қозылар 1,5 айлығында отармен бірге бағылады, 3 – 4 айлығында енесінен айырып, еркек және ұрғашы қозыны жеке отарға бөледі. Қ-ды жасына қарай қозы, марқа қозы, тоқты, ісек, тағыда басқа деп атайды; төлдеген қойлар – саулық, 1 жыл төлдемеген қойлар – қысыр, бірнеше жыл төлдемегендерін – ту қой деп атайды. <br />
 
Қозылар 1,5 айлығында отармен бірге бағылады, 3 – 4 айлығында енесінен айырып, еркек және ұрғашы қозыны жеке отарға бөледі. Қ-ды жасына қарай қозы, марқа қозы, тоқты, ісек, тағыда басқа деп атайды; төлдеген қойлар – саулық, 1 жыл төлдемеген қойлар – қысыр, бірнеше жыл төлдемегендерін – ту қой деп атайды. <br />
Қошқарлар мен саулықтардың орташа тірідей салм. 70 – 140 килограмм; 50 – 70 килограмм тартады. Олардан тиісінше 10 – 15; 4 – 8 килограмм (биязы жүнділерінен) 7 – 10; 3 – 6 килограмм (биязылау жүнділерінен); 4 – 6; 2 – 4 килограмм (ұяң және қылшық жүнділерінен) жүн қырқылады. <br />
[[Қазақстан]] қой өсірілетін қой тұқымдары: қазақтың етті-биязылау жүнді қойы, қазақтың оңтүстік мериносы, қазақтың [[арқар]]-мериносы, қазақтың ұяң жүнді құйрықты қойы, қазақтың биязылау ұзын жүнді қойы, қазақтың биязы жүнді қойы, қазақтың қылшық жүнді құйрықты қойы, ақжайық қойы, ақсеңгір қойы, [[алтай]] қойы, еділбай қойы, дегерес қойы, кавказ қойы, цигай қойы, қаракөл қойы; тұқымдық топтары – қарғалы қойы, сараджа қойы. қойдың жаңа типтерін шығару жұмысында линкольн қойы, ромни-марш қойының тұқымдары пайдаланылады; Қой шаруашылығы. <br />
'''Қой''' - Үй жануары. Қазақтардың төрт түлік малдарының бірі. Азық үшін көбейтіледі. Сүтқоректілер қатарына жатады. Жүні жеңіл өнеркәсіпте кеңінен пайдаланылады. Өнімдері - сүт, ет, жүн.
Қой шаруашылығы әлемнің көп елдерінде байырғы заманнан кең тараған кәсіптердің бірі. <ref name=”source1”> “Балалар Энциклопедиясы”, V-том </ref>
 
[[Қой шаруашылығы]] әлемнің көп елдерінде байырғы заманнан кең тараған кәсіптердің бірі. <ref name=”source1”> “Балалар Энциклопедиясы”, V-том </ref>
 
==Пайдаланылған әдебиет</span>==
<references/>
 
{{zoology-stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Қойлар| Жануар]]
[[санат:тұлға/география]]
 
[[Санат: Жануар]]
 
[[ace:Bubiri]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Қой» бетінен алынған