Үй жануарлары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[File:Two year old budjonny stallions in russia.jpg|thumb|left]]
'''Үй жануарлары''', [[доместикация]] — [[Жануарлар|жануарлардың]] қолға үйретілген түрлері. Сондықтан кейде бұларды қолға үйретілген жануарлар деп атайды. Мүйізді ірі қара, [[түйе]], [[жылқы]], [[есек]], [[Қой|қой]]-[[ешкі]], [[ит]], [[шошқа]], [[мысық]], [[үй қояны]], [[теңіз тышқаны]]; [[құстар|құстардан]] [[тауық]], [[үйрек]], [[қаз]], [[күркетауық]], [[
[[File:Kroliki001.jpg|thumb]]
Қазіргі кезде
* 170 млн-ға жуық қой — [[Австралия (құрлық)|Австралияда]];
* 197 млн-нан астам ірі қара мал — [[Үндістан|Үндістанда]];
* 7 млн-дай түйелер — [[Сомали|Сомалиде]] өсіріледі деп саналады.
Үй жануарлары тек материалдық [[байлық]] көзі ғана емес, сонымен бірге, рухани қазына болып есептелінеді. Жаңа ортаның әсері және қолдан іріктеу, жұп таңдау нәтижесінде бұларда адамға пайдалы жабайы жануардан өзгеше қасиеттер пайда болды. Осы кездегі мал тұқымдары өзінің жабайы ата тегінен едәуір ірі, етті, аяқтары қысқа, тұрқында да өзгерістер байқалады. Мысалы, ең ірі ит тұқымы — [[сенбернар]], оның салмағы 77 кг-дай болса, ең кішкентай ит — [[чихуахуа]], оның салмағы 450 г-нан аспайды. Ең кішкентай [[сингапур]] мысығының салмағы — 1 кг 81 г болса, ал ең ірі мысық — [[рэгдолл]], ол 9 кг-дай салмақ тартады. Тегіне қарағанда үй жануарларының сүйегі жеңіл, омыртқа саны аз, бас сүйегі кіші, сондай-ақ мүйізі, ішкі органдары да өзгеріске ұшырады. Бұлардың [[Өкпе|өкпесі]], [[Жүрек|жүрегі]], [[Бүйрек|бүйрегі]] жабайы ата тегіне қарағанда кемірек дамыған, жыныс ерекшеліктерінде де көптеген өзгерістер байқалады. Ата тегімен салыстырғанда үй жануарларының [[Жүйке Жүйесі|жүйке жүйесінде]] де өзгерістер пайда болды. Мысалы, қолдағы мал [[Ми|миының]] көлемі кішірейіп, салмағы азайған, көру, есту, иіс сезу органдарының қызметі төмендеген. Оның есесіне үй жануарларынан алынатын [[ет]], [[сүт]], [[жұмыртқа]], [[жүн]], т.б. мөлшері көбейді. Атап айтқанда, ең жақсы жүн [[меринос қойлары|меринос қойларынан]] алынады.
== Сілтемелер ==
[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 9 том
[[Санат: Үй хожалығы]]▼
{{wikify}}
| |||