Интродукция: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш ИНТРОДУКЦИЯ дегенді Интродукция дегенге жылжытты
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[File:Coffea arabica -Köhler-original.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Интродукцияланған өсімдіктер]]''.]] [[File:Syringa-02.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Интродукцияланған өсімдіктер]]''.]] '''Интродукция'''(лат. introductio – енгізу) – белгілі бір аймаққа бұдан бұрын кездеспеген өсімдік түрлерін, сорттарын немесе жануарлар тұқымдарын жерсіндіру; түрдің өзінің табиғи [[ареал|ареалынан]] басқа жерлерге таралуы. Адам тіршілік әрекетінде Интродукция тәсілдерін ежелден қолданып келеді. Өсімдіктер Интродукциясы терминін [[1855]] жылы ғылымға алғаш рет [[Швейцария]] ботанигі [[А.Декандоль]] ([[1806]] – [[1893]]) енгізді. Ал орыс ғалымы [[Н.И. Вавилов]] Интродукцияны өзінің «[[Мәдени өсімдіктердің пайда болу орталықтары]]» атты [[теория|теориясы]] негізінде одан әрі дамытты. Табиғи жабайы өсімдіктерді қолдан өсіруде де Интродукция ұғымына саяды. Адамның тікелей [[сұрыптау]], [[жерсіндіру]], тағы басқа әрекеттері нәтижесінде өсімдіктер түрлері табиғи пайда болған орталықтарынан басқа жерлерге таралады, мәденилендіріледі. Қазіргі пайдаланылып жүрген [[ауыл шаруашылығы]] дақылдары, [[жеміс-жидек]], тағы басқа өсімдіктер Интродукция жолымен шығарылған. Интродукция нәтижесінде түрдің ареалы кеңейеді, кейбір түрлердің өздері шыққан табиғи орталықтарымен байланысы үзіледі. Мысалы, [[кофе]] ағашының отаны [[Эфиопия]] болғанымен, ол қазір, негізінен, [[Латын Америкасында]] өсіріледі, ал [[арахис|арахистің]] ең көп өсірілетін жері [[Аргентина]] болғанымен, оның пайда болу тегі экваторлық [[Африка|Африкада]]. [[Қазақстан|Қазақстанда]] әсемдік өсімдіктердің 2000-нан астам түрі, формасы және сорты интродукцияланған. Бас ботаникалық бақтағы өсімдіктің 5,5 мыңдай түрлері мен сорттары, формалары басқа жерлерден әкеліп жерсіндірілген. [[Алтай]], [[Маңғыстау]], [[Қарағанды]], [[Жезқазған]], [[Іле]] ботаникалық бақтарында да осындай көптеген өсімдіктер түрлері интродукцияланған. Қазақстанның елді мекендерін көгалдандыру мақсатында және бақтарда өсіру үшін жергілікті [[флора|флорада]] кездеспейтін [[Канада шыршасы]], [[скумпия]], [[жасмин]], [[Жапон айвасы]], [[Амур барқытшөбі]], [[сирен|сиреннің]] түрлері мен сорттары, тағы басқа кеңінен пайдаланылады. Интродукциялық мәліметтер [[ғылыми экспедиция|ғылыми экспедициялар]] арқылы, сондай-ақ түрдің биологиялық ерекшеліктерін ғылыми тұрғыда зерттеу нәтижесінде жинақталады.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]]</ref>
 
 
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
<references/>
 
==Сыртқы сілтеме==
*[http://www.google.kz/url?sa=t&source=web&cd=2&ved=0CCIQFjAB&url=http%3A%2F%2Fdic.academic.ru%2Fdic.nsf%2Fbrokgauz%2F9582&ei=Lgv6TfO_NMzXsgb1j5TJDw&usg=AFQjCNGfGdpxQrn9LcXox8vFlnHtZuHoIg Интродукция]
10-жол:
{{wikify}}
 
[[Санат:Қазақстан табиғатыЭкология]]
 
[[Санат:Биология]]
[[en:Introduced species]]
[[Санат:И]]
[[ru:Интродукция]]