Исфаһан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш r2.5.5) (Боттың түзеткені: ceb:Dakbayan sa Esfahān |
шӨңдеу түйіні жоқ |
||
49-жол:
'''Исфахан''' — Ирандағы қала.
'''Испагань''' – [[Иран|Иранның]] орталық бөлігіндегі [[қала]]. Зайендеруд өзенінің жағасында орналасқан. Исфаїан провинциясының әкімшілік орт. Халқы 700 мыңдай (1995). Тегераннан кейінгі өнеркәсіп-сауда орталығы. Тоқыма, [[тамақ]], [[цемент]], [[аяқ киім]], т.б. өнеркәсіп орындары бар. Көне әдебиеттерде И. (Мысалы, Птоломейде) Аспадана деген атпен кездеседі. Сасани әулетінің тұсында Иранның ірі шаруашылық әрі әкімшілік орт. болды. 7 ғасырда арабтар жаулап алған. 8 – 13 ғасырларда Таяу және Орта Шығыстың ең ірі қолөнер және сауда орталығы болды. 1237 жылы Шыңғыс хан империясы шапқыншылығына ұшырады, көп ұзамай қалпына келтірілді. 1387 жылы [[Әмір Темір]] жаулап алып, ауыр соғыс салығын салды. Сефеви әулеті үстемдік құрған кезде (16 ғасырдың аяғы мен 17 ғасырдың басы) қала өсіп өркендеді. Аббас Қ шаїтың тұсында қайта жоспарланып, іргелі құрылыстар салынды. 17 ғасырда И. 600 мың халқы бар қалаға айналды. 1722 жылы қаланы ауғандар жаулап алып, талан-таражға ұшыратты, халқы азайып кетті. 18 ғасырдың аяғында Тегеран астанаға айналғаннан кейін Исфаїан бұрынғы маңызынан айрылды. Исфаїандағы архитектуралық ескерткіштер, негізінен, ескі қала бөлігінде. Олар: Үлкен мешіт (9 – 20 ғасырлар), мұнаралар (12 ғасыр және 17 ғасыр), Жафар (14 ғасыр) мен Харуне – Велайдың (1512, сәулетші Хосейн; 1656 жылы жөнделген) кесенелері. Сефеви әулетінің тұсындағы шаї мешіті (1612 – 30, сәулетші Әбу-л-Казем; 18 – 20 ғасырларда жөнделген), Лотфолла шейїтың мешіті (1603 – 18); Әли-Капу сарайы (15 ғасыр; 17 ғасырда кеңейтілген), т.б. Исфаїанда Аллаберди хан (1600 жылыш.) мен Поле-Қажының (1641 – 66) көпірлері бар. Исфаїан – кілем тоқу мен қол өнерінің сондай-ақ, ортағасырлық миниатюра өнерінің (қ. Исфаїан мектебі) ертеден келе жатқан орталығы.
==Сілтемелер==
“Қазақ Ұлттық Энциклопедиясы”, 1 – том
{{stub}}
{{wikify}}
== Тарихы ==
| |||