Барометр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш r2.6.5) (Боттың үстегені: be-x-old:Баромэтар |
ш r2.7.2) (Боттың үстегені: ne:चापमापक यन्त्र; косметические изменения |
||
1-жол:
[[Сурет:Barometer.jpg|thumb|[[Барометр]]]]
== Анықтама ==
'''Барометр''' ({{lang-el|baros }}— ауырлық және metreo — өлшеймін) — [[атмосфера
== Қосымша ==
'''Барометр''' (грекше ауырлық өлшеу) — атмосфералық қысымды өлшейтін аспап. Сынапты барометр, [[анероид]] және [[дифференциалды барометр
'''Барометрлік нивелирлеу''' - барометр арқылы жер бетінің белгілі бір нүктелеріндегі атмосфералық қысымды өлшеп және ауа температурасын ескере отырып нүктелердің биік айырымын анықтау әдісі. Үйлесімді байқау әдісін екі байқаушы жүргізеді. Бастапқы нүктеде барометрлердің, термометрлердің және сағаттардың көрсеткіштерін салыстырып, бір байқаушы сонда қалады да, уақыттың тең аралығы сайын, мысалы, 30 мин. сайын барометрден, [[термометр
== Барометр-анероид ==
[[
Э. Торричелли тәжірибесіндегі сынапты түтікке вертикаль шкала орнатса, қарапайым сынапты барометр пайда болады. Сынапты барометрдегі сынап бағанының биіктігі 1 метрге жуық әрі оны тік етіп орнату немесе іліп кою керек. Сондықтан ондай барометрді алып жүру қиын әрі ыңғайсыз және қауіпті де, өйткені сынаптың буы - улы. Әсіресе кемеде, ұшақта, барометр өте қажет болған басқа да жағдайларда оны қолдану тіпті мүмкін емес. Сондай кездерде атмосфералық қысымды өлшеу үшін барометр-анероидтар (грекше анероид - сұйықсыз) кеңінен колданылады. Барометр-анероид беті толқын тәрізді қатпарланған дөңгелек жұқа металл қорапшадан (1) тұрады (1-сурет). Оның ішіндегі ауа сорып шығарылған. Атмосфералық қысымның әрекетінен қорапша қабысып қалмауы үшін оны серіппе (2) арқылы керіп қояды. Атмосфералық қысым өзгергенде қорапшаның көлемі де өзгереді. Соның салдарынан серіппе созылады немесе сығылады. Мысалы, атмосфералық қысым артқанда қақпақ төмен қарай майысады да, серіппе керіліп ұзарады. Ал қысым кемігенде қақпақ қайтадан орнына келеді де, серіппе, керісінше, жиырылады. Беріліс тетігі (3) серіппенің осы қозғалысын құралдың шкаласы бойымен жылжып отыратын көрсеткішке (4) береді. Шкала (5) миллиметр сынап бағанымен (мм сын.бағ.), кейде килопаскальмен (103 Па) градуирленеді. Атмосфералық қысым атмосфералық құбылыстармен байланысты болғандықтан, барометр шкаласына қарап ауа райын да болжауға болады.<ref>Физика және астрономия. - Алматы: Атамұра,2007.ISBN 9965-34-634-8</ref><ref>О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова
Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік.
Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0 </ref>
== Пайдаланған әдебиет ==
<references/>
== Сыртқы сілтемелер ==▼
*[http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80 Барометр туралы]▼
{{Phys-stub}}▼
{{wikify}}▼
[[Санат:
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:География және геодезия]]
[[Санат:Б]]
▲==Сыртқы сілтемелер==
▲*[http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80 Барометр туралы]
▲{{Phys-stub}}
▲{{wikify}}
[[ar:بارومتر زئبقي]]
57-жол:
[[lt:Barometras]]
[[ml:മർദ്ദമാപിനി]]
[[ne:चापमापक यन्त्र]]
[[nl:Barometer]]
[[nn:Barometer]]
| |||