Асбест: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

 

'''Асбест''' <ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Химия. Н.Нұрахметов, А.Ниязбаева, Р.Рысқалиева, Н.Далабаева. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 336 бет. ISBN 9965-36-416-8</ref>''({{lang-el|ἄσβεστος}})'' — [[силикат|силикаттар]] класының [[серпентин|серпентиндер]] мен [[амфибол|амфиболдар]] топтарындағы аса жіңішке талшықты [[минерал]]. Асбест грекше asbestos – сөнбес, бұзылмас дегенді білдіреді. Химиялық құрамы жөнінен [[магний]] мен [[темір|темірдің]], ішінара натрийдің сулы [[силикат|силикаты]] болып табылады. [[Серпентин]] тобындағы [[хризотил]] абсеттің химиялық формуласы: Mg₆[Sі₄O₁₀] [OH]₈. Ол монклиндік сингонияда [[кристал|кристалданады]], кесектерінің түсі жасыл, сұрғылт сары келеді, ажыратылған талшықтары – ақшыл, боз, жібектей жылтыр. Қаттылығы 2 – 2,5, тығыздығы 2,4 – 2,6 г/см3, талшықтары иілгіш, майысқыш, балқу температурасы 1500ӘС-қа жуық, жылу мен электр тогын нашар өткізеді. Талшықтарының ұзындығы 50 мм-ге, кейде 250 мм-ге жетеді. 14 минералды қамтитын амфибол асбесттің [[қышқыл|қышқылға]] төзімділігі мен жылуға беріктігі аса жоғары. Олардың ішіндегі ең маңыздылары әрі көбірек пайдаланылатындары – [[крокидолит]], [[антофиллит]], [[амозит]], [[родусит]]. [[Хризотил-асбест]] гидротермалдық ерітінділердің әсерінен серпентинденген, [[магнит|магнитке]] бай ультранегізді жыныстарда, [[доломит|доломиттенген]] әктастарда, ал амфиболасбест шөгінді және [[метаморф|метаморфтанған]] магмалық жыныстарда кездеседі. Хризотил-асбесттен отқа, ыстыққа төзімді тоқыма бұйымдары, құрылыс материалдары, қағаз, резина, [[пластмасса]], электр техникасы, асбестцемент бұйымдарына толтырма дайындайды. Амфибол асбестті жылу мен отқа, жебір ортаға ([[қышқыл]], [[сілті]], [[теңіз суы]]) төзімді бұйымдар жасауға қолданады. Қазақстандағы Жітіқара хризотил-асбест, Бөгетсай антофиллит-асбест, Қумола родусит-асбест кендерінің өндірістік маңызы зор.Асбестке жіңішке берік талшыңтарға оңай тарқатылатын силикаттар жатады. Олар екі топқа бөлінеді: хризотил-асбест (серпентин) пен амфибол-асбест . Өнеркәсіпте ең көп пайдаланатыны хризотил-асбест (Mg,Fe)₆[Si₄O₁₀](OH)₈.

 

== Сілтемелер ==