Құрманғазы ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
23-жол:
Аудан [[1928]] жылы құрылған. Аудан көлемі - 20,8 мың ш.км. Халық саны [[2010]] жылғы 1 [[қаңтар]]ға 59,2 мың адам болды.<ref name="source1">Қазақ ұлттық энцеклопедиясы</ref>.
 
[[Атырау облысы]]ның солтүстік-батысындағы әкімшілік бөлік. Құрамында 15 ауылдық округ, 1 кент, 52 ауылдық елді мекен бар. Орталығы — [[Ганюшкин]] ауылы. Құрманғазы ауданы батысында [[Ресей]]дің [[Астрахан облысы]]мен, солтүстігінде [[Батыс Қазақстан облысы]]ның [[Бөкей Ордасы]] және [[Жаңақала ауданы|Жаңақала аудандарымен]], шығысында Атырау облысының [[Исатай ауданы]]мен шектеседі; оңтүстігін [[Каспий теңізі]]нің суы шайып жатыр. Жер бедері, негізінен, жазық, құмды және [[Каспий теңізі]]не қарай еңіс келеді. Ауданның солтүстігі [[теңіз деңгейі]]нен 3 м биіктікте болса, оңтүстігі теңіз деңгейінен 25 — 27 м төменде жатыр. [[Нарын құмы]]на қарасты [[Қосдәулет]], [[Батбайсары]], [[Бозанай]] және [[Ментеке]] атты құмдардың бөліктері аудан жерінің көпшілігін қамтиды. Кен байлықтарынан [[мұнай]] мен [[газ]], құрылыс тастары, [[қиыршық тас]], [[әктас]], кірпіш құятын саз балшық бар. Климаты [[қатаң континенталды климат|қатаң континенталды]], қаңтардың орташа темперасы –8°С, шілденікі +21°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 100 — 150 мм. Шаруашылыққа пайдаланылатын сулары Каспий теңізінің солтүстік-батыс бөлігінен, оған келіп құятын [[Еділ]]дің [[Қиғаш]] және басқа салаларынан, [[Нұрман]], [[Манаш]], [[Шектай]] және басқа көлдерден тұрады. Топырағы құмайтты-сұр, сұр, шалғынды қоңыр топырақтардан тұрады. Өсімдік жамылғысына еркек шөп, ақ жүзгін, боз, изен, ебелек, теріскен, қоңырбас кіреді. Жануарлар дүниесінен [[қарақұйрық]], [[ақбөкен]], [[түлкі]], [[қасқыр]], [[қоян]], [[сарышұнақ]], [[қосаяқ]], [[тышқан]]дардың көптеген түрі бар. Аудан тұрғындарының басым көпшілігі [[қазақтар]] (96,4%). Халықтың орташа тығыздығы әр 1 км2-ге шаққанда 2,2 адамнан келеді. Өнеркәсіп орындары құрамына Құрманғазы мұнай өндіру кәсіпорны, “Дәулет”, “Каспийбалық”, “Дельта-Каспий” ЖШС-тері, “Мақаш”, “Ақжонас”, “Жаңажол”, “Нұржау”, “Наурыз”, “Жазира”, “Еділ”, “Тұңғыш”, “Мұрагер”, “Қызылтаң” балық аулау ӨК-тері, [[Ганюшкино|Ганюшкиндегі]] май, [[Шортанбай]]дағы балық зауыттары кіреді. [[Ауыл шаруашылығы]] төрт түлік мал мен аздап суармалы-егін өсіруге ([[картоп]], [[көкөніс]], [[бақша]], мал азықтық дақылдар) маманданған. Аудан бойынша ауыл шаруашылығы жерінің аумағы 1868 мың га, оның 4 мың га-ға жуығы егістік, 50 мың га-ы шабындық, 1814 мың га-ы жайылымдық жер ([[2002]]). 20 ғасырдың 90-жылдарының ортасына дейін ауыл шаруашылығымен 8 қой өсіретін [[кеңшар]], 1 көкөніс-сүт кеңшары, 8 қосалқы шаруашылық айналысып келді. [[1996]] ж. кеңшарлар таратылып 9 [[Акционерлік қоғам|АҚ]] құрылды. Бұлардан басқа ауданның ірі ауылдарында ауыл шаруашылығы техникасын жөндейтін шеберханалар, байланыс бөлімшелері, баспахана мен тұрмыс қажетін өтеу комбинаты (ГанюшкинодаГанюшкинде), техника жөндейтін станок ([[Ақкөл]] кентінде), автобекеттер жұмыс істейді. Білім беру мен денсаулық сақтау мекемелерінен 16 орта, 10 орталау мектеп, [[музыка мектебі|музыка]], [[спорт мектебі|спорт мектептері]], [[кәсіптік-техникалық мектеп]], 36 клуб, 40 [[кітапхана]], аудандық [[аурухана]], [[емхана]], 19 фельдшерлік-акушерлік, 37 фельдшерлік пункт бар. Аудан арқылы [[Атырау — Астрахан автомобиль жолы]] өтеді.
== Пайдаланған әдебиет==
<references/>