Этнос: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
ш 89.250.82.58 (талқылауы) өңдемелерінен Bekus соңғы нұсқасына қайтарды |
||
1-жол:
[[Сурет:Central Asia Ethnic en.svg|300px|thumb|right]]Этнос, этникалық қауымдастық - [грек, ethnos - тайпа, халық] - бір халықты екіншісінен ажыратуға мүмкіндік беретін ортақ белгілері бар қауымдас¬тық. "Этнос" ұғымы әлі күнге бірыңғай түсінілмейді. Кең мағынада, "этнос" ұғымын көпшілік зерттеушілер барлық дәрежедегі этникалық жүйелер жиынтығы ретінде түсіндіру қалыптасқан (тайпа, халық, ұлт және т.б.). Алайда, кейбіреулер (Л. Н. Гумилевтан кейін) оны негізгі жүйе ретінде қарастырады (субэтностар, суперэтностармен қатар және т.б.).
Тар мағынада алғашқылардың бірі болып "этнос" ұғымына анықтама берген М. Вебер: "Этнос - мүшелері сыртқы бейнелерінің, әдет-ғұрыптарының үқсастықтарына қарай немесе ортақ отаршылық не көші-қонды басынан өткерген тағдырлас тарихына қарай өздерінің шығу тектерінің бір екендігіне сенетін топ". Бүдан кейін де көптеген зерттеушілер этносқа аумақ, тіл, дін ортақтығының негізінде өзінше анықтама беруге тырысты. Алайда, Л. Н. Гумилевтің пікірінше, аталған белгілердің бірде-бірі жалпыға бірдей, кез келген этносқа қолданыла бермейді, мүнымен бірқатар зерттеушілер келісті.
Line 58 ⟶ 59:
Этношектеулік - өз этносының шеңберінен тыс байланыстарға баруға құлықсыздық. Бұл әдетте моноэт- никалық отбасын құруға ғана талпынудан, бірэтникалық үжымдарда жұмыс істеуді дұрыс көруден, жетекші лауазымды орындарының барлық деңгейінде билік тізгінін тек өз ұлтының өкілдерінің қолына үстатып, монополиялаудан көрініс табады.</br>
Іс жүзінде кез келген, әсіресе, өз ұлттық-мемлекеттік немесе ұлттық- аумақтық автономиясы барлары этни¬кааралық келісімнің бұзылуына апаратын бұл "аурумен" ауырады.
== Этноцентризм ==
[[Сурет:British Museum Huaxtec 1-2.jpg|200px|thumb|right]]Этноцентризм - [грек, ethnos - тайпа, халық, centrum - шоғырлану, орталық] - адамның өмірдегі барлық құбылыстарды өз этникалық тобының құндылықтарымен өлшеп, бағалауға бейімдігі; өз өмір салтын артық көріп, басқаларға таңу. Ұғымды [[1883]] ж. Л.Гумплович енгізіп, [[1906]] ж. У.Г. Самнер дамытты. Оның пікірінше, этникалық топтың ішіндегі қатынастар мен топаралық қатынастардың арасында айырмашылық алшақ. Егер топтың ішінде жолдастық және ынтымақтастық басым болса, топтар арасында күдікті, шүбәлі, күмәнді және жауласу басым. Этноцентризм бір жағынан этникалық топтың бірлігін қалыптастырып, көрсетеді. Қарабайыр деңгейде басқа этникалық топтарға салқын қарайды.Этноцент¬ризм идеология ретінде - ұлттық-этникалық санасезімнің теориялық деңгейі дамуының өнімі.
== Этноцид ==
| |||