Сөздік: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш r2.6.4) (Боттың түзеткені: iu:ᕿᒥᕐᕈᐊᑦ ᐅᓐᓂᖅᑐᖅ ᒥᑦᓯ ᑐᑭᐊ
шӨңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона.JPG|thumb| |right|]]
'''Сөздік''' — белгілі бір тілдің сөздік құрамындағы жалпы я белгілі бір саласындағы жеке сөздердің алфавиттік тәртіппен тізіліп, жүйеге түскен түрі.
'''Сөздік'''
Сөздік кітап болып, басылып шығуы да, қолжазба ретінде көшіріліп, тарауы да мүмкін.
* 1) #жеке тілдің сөздік құрамының, әлеуметтік топ диалектісінің, жазушы шығармаларының лексикалық жиынтығы;
* 2) #тілдегі сөздерді, сөз тіркестерін, идиомдарды әліпби негізінде я тақырыптық тұрғыдан жүйеге түсіріп, олардың мағынасын ашатын, аудармасын түсіндіретін анықтамалық құралмасы; сөздік кітап болып, басылып шығуы да, қолжазба ретінде көшіріліп, тарауы да мүмкін. Алайда [[компьютер]] мен [[интернет]]тің пайда болуымен электронды сөздіктердің басымдылығы айқын болып келеді.
 
== Сөздік тарихы ==
Алғашқы сөздік өзге тілдер сөздерін түсіндіру мақсатында ерте заманда жасалды. Грекияда б.з.б. [[5 ғасыр|5 ғасырда]], Үндістанда б.з. [[12 ғасыр|12 ғасырнда]] (“[[Хемачандра]]”), [[Ресей|Ресейде]] [[13 ғасыр|13 ғасырдан]] бастап сөздіктер құрастырылды. Түркі халықтарының алғашқы сөздікі [[11 ғасыр|11 ғасырда]] жазылған [[Махмұт Қашқаридың]] “[[Диуани лұғат-ит-түрк]]” еңбегі саналады. Кейінірек екі тілді немесе көп тілді сөздіктер жасалды. Мысалы, араб-парсы, түрік-моңғол сөздерін салыстыру тұрғысынан [[Замахшари|Замахшаридың]] “[[Мұқаддимат әл-адаб]]” сөздігі ([[12 ғасыр]]), [[Әбу Хайянның]] “[[Китаб әл-идрак Ли-Лисан әл-атрак]]” атты қыпшақ тілінің грамматикасы мен сөздерінің жинағы ([[14 ғасыр]]), [[Жамал әд-Дин|Жамал әд-Диннің]] араб-қыпшақ сөздігі ретінде құрастырылған “[[Бұғат әл-мұштақ]]” ([[15 ғасыр]]) еңбектері. [[Қазақ тілі|Қазақ тілінің]] сөздіктері [[1860 жыл|1860 жылдардан]] бастап жарық көре бастады. Сөздіктің әлеуметтік қызметінің маңызы ерекше: дереккөзі ретінде жылдам ақпарат алуға болады; сөздердің мағынасы мен дұрыс қолданылуы туралы нормативтік бағыт береді, т.б. Сөздік жасаудың әдісін, теориясы мен тәжірибесін, технологиясын лексикография саласы зерттейді.
 
{{stub}}
 
[[Санат:Сөздіктер]]
 
=Сөздік=
[[Сурет:Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона.JPG|thumb| |right|]]
Сөздік –
* 1) жеке тілдің сөздік құрамының, әлеуметтік топ диалектісінің, жазушы шығармаларының лексикалық жиынтығы;
* 2) тілдегі сөздерді, сөз тіркестерін, идиомдарды әліпби негізінде я тақырыптық тұрғыдан жүйеге түсіріп, олардың мағынасын ашатын, аудармасын түсіндіретін анықтамалық құралмасы
Алғашқы сөздік өзге тілдер сөздерін түсіндіру мақсатында ерте заманда жасалды. Грекияда б.з.б. [[5 ғасыр|5 ғасырда]], Үндістанда б.з. [[12 ғасыр|12 ғасырнда]] (“[[Хемачандра]]”), [[Ресей|Ресейде]] [[13 ғасыр|13 ғасырдан]] бастап сөздіктер құрастырылды. Түркі халықтарының алғашқы сөздікі [[11 ғасыр|11 ғасырда]] жазылған [[Махмұт Қашқаридың]] “[[Диуани лұғат-ит-түрк]]” еңбегі саналады. Кейінірек екі тілді немесе көп тілді сөздіктер жасалды. Мысалы, араб-парсы, түрік-моңғол сөздерін салыстыру тұрғысынан [[Замахшари|Замахшаридың]] “[[Мұқаддимат әл-адаб]]” сөздігі ([[12 ғасыр]]), [[Әбу Хайянның]] “[[Китаб әл-идрак Ли-Лисан әл-атрак]]” атты қыпшақ тілінің грамматикасы мен сөздерінің жинағы ([[14 ғасыр]]), [[Жамал әд-Дин|Жамал әд-Диннің]] араб-қыпшақ сөздігі ретінде құрастырылған “[[Бұғат әл-мұштақ]]” ([[15 ғасыр]]) еңбектері. [[Қазақ тілі|Қазақ тілінің]] сөздіктері [[1860 жыл|1860 жылдардан]] бастап жарық көре бастады. Сөздіктің әлеуметтік қызметінің маңызы ерекше: дереккөзі ретінде жылдам ақпарат алуға болады; сөздердің мағынасы мен дұрыс қолданылуы туралы нормативтік бағыт береді, т.б. Сөздік жасаудың әдісін, теориясы мен тәжірибесін, технологиясын лексикография саласы зерттейді.
==Сөздіктердің түрлері==
Сөздіктердің түрлері өте көп, шартты түрде оларды [[Лингвистикалық сөздік|лингвистиқалық]], ([[филологиялық сөздік|филологиялық]]) және анықтама сипатындағы энциклопедиялық Сөздіктер деп бөледі. [[ЭНЦИКЛОПЕДИЯЛЫҚ СӨЗДІК|Энциклопедиялық сөздіктерде]] белгілі бір салаға қатысты ұғым, дерек, зат, құбылыстар сипатталса, лингвистикалық Сөздіктер әліпбилік тәртіппен белгілі бір тілдің лексикасы мен фразеологиясын түсіндіруді мақсат тұтады. Мұндай сөздіктер әдеби тілдің әбден қалыптасып, халықтың тіл мәдениеті кемелденген тұста, сөз байлығын нормалық тұрғыдан сипаттау қажеттілігі туындаған жағдайда жасалады. [[Лингвистикалық сөздік|Лингвистикалық сөздіктердің]] бірнеше түрлері бар: екі тілді не көп тілді аударма сөздіктер, т.б. Аударма сөздіктер бір тілдегі сөздерді басқа тілдің балама сөздерімен беріп, ұлттар арасында сөз алмасу үрдісін, өзара қарым-қатынас жасауды дамытса, түсіндірме сөздіктер сөздердің лексика-грамматикалық сипатын, экспрессивті-эмоционалды бояуын танытып, маңызды ақпараттық дереккөзін сақтаған рухани қазына ретінде қабылданады (қараныз [[Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі]]).
Line 24 ⟶ 17:
 
 
==Пайдаланған сілтемеәдебиет==
<references/>
 
{{stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Сөздіктер]]
 
[[af:Woordeboek]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Сөздік» бетінен алынған