Климат: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Робот: хорошая статья en:Climate
ш r2.7.2) (Боттың үстегені: br:Hin; косметические изменения
2-жол:
'''Климат'''<ref> Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мекгеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6</ref> ({{lang-el|κλίμα}} (klimatos) — еңкейіс<ref>Ежелгі гректер климаттық өзгерістерді Күн сәулелерінің жер бетіне түсу бұрышымен байланыстырған.</ref>) — белгілі бір жердегі ауа райының көп жылдық режимі, яғни осы жерде болуға тиісті ауа райы жағдайларының жиынтығы мен оның бір ізбен өзгеріп отыруы.
 
Ол физикалық (климат жасайтын) процестердің, [[күн радиациясы|күн радиациясының]]ның, [[атмосфералық циркуляция|атмосфералық циркуляцияның]]ның, [[жер беті бедері|жер беті бедерінің]]нің туындысы. Белгілі бір жердің климатын толық білу, оның басқа жердің климатымен салыстырғандағы ерекшеліктерін айыру, сонымен қатар берілген жердің климатының өзгеруін байқау тек көп жылдар бойы жүргізілген байқауларды жүйелеу, қорыту негізінде айқындалады. Жер шарының әр нүктесіндегі климаттың әр түрлі болуы — климат құрайтын факторлардың, ягни осы процестерді жасайтын географиялық жағдайлардың айырмашылығынан туады.
 
== Климаттық белдемділік ==
[[Планета|Планетаның]]ның беткі жазықтығын климаттык өзгешеліктері тұрғысынан бірнеше белдемдерге бөлу ұстанымы. [[Жер|Жер шарын]] тұтасымен орап өтетін осы белдемдердің жиектері ендік сызықтармен (параллелдермен) орайлас бағытталған. Әрбір [[климат|климаттық]]тық белдем құрамында бірнеше [[климат|климаттық]]тық атыраптар оқшаулануы мүмкін. Климаттық белдем деген ұғым аймақтық түсінік ретінде де қолданылады. Мысалы, таулы өңірлерге тән түрлі биіктік деңгейлерінің тек өздеріне ғана тән климаттык жағдайлармен сипатталуы осы деңгейлерді дербес [[климат|климаттық]]тық белдемдер ретінде даралауға мүмкіндік береді.
 
== Климаттың, мұздықтардың кезендік тербелістері ==
Климаттың, мұздықтардың, сушаралардың жаға сызықтарының үзақтығы мен қарқын дылық дәрежесі әр түрлі -метаморфизма, яғни бірнеше немесе ондаған жылдардан (мыс., 35 жылдык [[Брюкнер]] кезеңдері) бірнеше мыңжылдықтарға дейінгі ырғақты өзгерістері. Орташа жылдық температураның, ылғалдық дәрежесінің, мұздықтар өлшемінің өзгерістерінде білінеді. Әр түрлі себептерге, негізінен жерден тыс — [[Күн]] радиациясының кезендік өзгерістері мен қаркындылығына, Жер орбитасы эксцентрисетінің ауытқуларына байланысты.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология—
Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2 </ref><ref>О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова
15-жол:
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Климат]]
 
{{stub}}
{{wikify}}
{{Link GA|en}}
 
32-жол:
[[bg:Климат]]
[[bn:জলবায়ু]]
[[br:Hin]]
[[bs:Klima]]
[[ca:Clima]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Климат» бетінен алынған