Науырзым ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш r2.7.2) (Боттың үстегені: es:Nauyrzym
Өңдеу түйіні жоқ
19-жол:
| timezone = +6
| utc_offset = +6
|population_as_of = 2010<ref>[http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/Демография/03_2010-Б-15-07-К.rar ҚР елді мекендерінің тұрғындар саны]</ref>
|population_total = 12 897
}}
'''Наурызым ауданы'''– [[Қостанай облысы|Қостанай облысының]] орталық бөлігіндегі әкімшілік ауданы 1965 жылы құрылған. Жерінің аумағы 18,3 мың км2. Тұрғыны 15,2 мың адам (2003). Құрамында 6 ауылдық округ, 25 ауыл бар. Орталығы – Қарамеңді ауылы. Наурызым ауданы Торғай үстіртінің солтүстік жағында орналасқан. Жер бедері едәуір күрделі. Шығыс жағындағы [[Торғай]] үстіртінің орталық бөлігі ауданды бойлық бағытта бөліп жатыр. Аудан жерінің оңтүстік жағында өзен аңғарларымен бөлінген, беттері негізінен тегіс Қызбелтау, Қарғалы таулары мен Қыземшек шоқысы орналасқан. Ең биік жері Қарғалы тауында (308 м). Жер қойнауында[[ Панфилов ]]қоңыр көмір кені, Шошқалы құм-қиыршықтас кені, отқа төзімді балшық,[[ Шолақсай]] кен орны, Қарасу құм кендері бар. Наурызым ауданы жер беті суларына біршама бай. Өзендер жүйесі [[Үлкен Дәмді]], [[Наурызым Қарасуы]],[[ Қаражылға]], солтүстігінде [[Данабике]] өзендері мен олардың көптеген сай-салаларынан тұрады. Көлдерінің көпшілігі тұзды сулы.
Наурызым ауданы құрғақ дала белдемінде орналасқан, климаты тым континенттік. Қаңтардың жылдық орташа ауа температурасы –18 – 19С. Өте суық қыста температура [[Ақсуат кені]] төңірегінде –46С-қа дейін төмендеген. Жазы ыстық. Шілденің орташа температурасы 22С. Жаз тым ыстық жылдары ауа температурасы 40С-қа дейін жетеді. Климаттың құрғақ болуына байланысты жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 200 – 250 мм-ден аспайды. Оның 70 – 75%-ы жылдың жылы мезгілінде жауады. Желсіз тымық күндер аз. Соғатын желдердің жылдық орташа жылдамдығы 4,5 – 5 м/с шамасында. Жер қыртысы түгелдей дерлік қызғылт қоңыр топырақтан тұрады. [[Торғай]] және [[Сыпсыңағаш]] қолаттарының табанында сортаң және шақатты қызғылт-қоңыр топырақ тараған. Ауданның солтүстігінде бетеге мен селеуі басым әр түрлі астық тұқымдас шөп өскен. Наурызым қорығы алқабында қарағайлы, қайыңды-қарағайлы орман, Торғай қолатының және [[Қаражыл|Қаражылға]] мен Наурызым Қарасуы өзендерінің бойы бұйырғын аралас қара жусан мен көкпектен және әр түрлі шөп аралас бидайық пен қияқ шөптерден тұрады. Жануарлардан қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, саршұнақ, суыр, қосаяқ, аламан, ормандарда тиін, тұяқтылардан елік, қабан, құстардан бүркіт, кезқұйрық, күйкентай, дуадақ, шіл, ақ және қара құрлар, өзен-көлдерде аққу, қаз, үйрек, тырна, қызғыш, жылқышы, т.б. мекендейді.
Наурызым ауданында халық сирек қоныстанған және түгелдей ауылдық жерде тұрады. Халықтың 1 км2-ге шаққандағы орташа тығыздығы 0,8 адам (2004). Халқы түгелдей дерлік қазақтар. Ірі елді мекендері: [[Қарамеңді]] (4,3 мың адам),[[ Раздольное ]](1,3), [[Буревестник ]](1,5), [[Шолақсай]] (1,8). Науырызым ауданында негізінен ауыл шаруашылығы жақсы дамыған. Мұнда ауыл шарушылығына жарамды жердің жалпы аумағы 1129,8 мың га, оның 187,0 мың га-сы егістік, 53,7 мың га-сы шабындық, 889,1 мың га-сы жайылым. Ауданда 20 ғасырдың 90-жылдарының орта кезінде таратылған бұрынғы кеңшарлардың, т.б. шаруашылықтардың негізінде жаңа типтегі көптеген ауыл шарушылық бірлестіктері құрылды. Наурызым ауданы негізінен астық және мал өсірумен айналысады. 2003 жылы мұндағы егістіктің аумағы 170,1 мың га-ға жетті.[[ Мәдениет]], [[білім]] беру және денсаулық сақтау мекемелерінен Науырызым ауданында жалпы білім беретін 22 мектеп, 1[[ мәдениет]] үйі, 9 клуб, 11 кітапхана, аудандық [[аурухана]] мен [[емхана]], 14 фельдш-акушерлік пункт, 2 дәріхана жұмыс істейді.<ref>Қазақ энциклопедиясы, 7 том </ref>
 
<ref>Қазақ энциклопедиясы, 7 том </ref>
== Пайдаланған әдебиет ==
<references/>
 
{{stub}}
{{wikify}}