Жаңақорған ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

| timezone = +6

| utc_offset = +6

}}

'''Жаңақорған ауданы''' — [[Қызылорда облысы|Қызылорда облысының]] оңтүстік-шығысындағы әкімшілік бөліктік 1928 ж. құрылған. Жерінің аумағы 15,4 мың км2. Тұрғыны 67,5 мың адам (1999). Аудандағы 39 елді мекен 1 қалалық, 1 кенттік және 12 ауылдық әкімш. округтерге біріктірілген. Орталығы — [[Жаңақорған]] кенті. Аудан жерінің солтүстік-шығыс бөлігін Қаратау жотасының солтүстік-батыс сілемдері алып жатыр. Ең биік жері 1419 м (Бесарық өз-нің бастауында). Орталық бөлігін Сыр бойы жазығы, оңтүстігін, оңтүстік-батысын [[Қызылқұм шөлі]] алып жатыр. Ауданның жер қойнауы кен байлықтарына бай. Қаратаудың Өгізмүйіз тауы етегінде Шалқия кеніші орналасқан. Кен орнынан мырыш, қорғасын, күміс, кадмий, т.б. сирек кездесетін металл кентастары кездеседі. Сондай-ақ, ауданда құрылысқа жарамды тас, қиыршықтас, құм, саз (бентонит), т.б. кен қорлары бар. Климаты континенттік. Қысы біршама жұмсақ, жылымық күндер жиі болып тұрады. Жазы ыстық, аңызақ. Қаңтар айындағы ауаның орташа темп-расы –6 — 7°С, шілдеде 27 — 28°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 150 — 200 мм. өзен жүйесін Сырдария өз. және оның оң салалары (Бесарық, Ақұйық, Жиделі, т.б.) құрайды. Борықтыкөл, Нарсоққан, Бозкөл, Қандыарал, Шұқырой, т.б. көлдері бар. Топырағы аллювийлі-шалғынды, шалғынды-батпақты, сор, сортаң, оңт-ке қарай құмды келеді. Қаратау етегінде жусан, селеу, шеңгел, тобылғы, жиде, итмұрын, шөлде баялыш, көкпек, сораңшөп, сексеуіл, жыңғыл, су бойында қамыс-құрақ өседі. Қасқыр, түлкі, қарсақ, борсық, жабайы шошқа, ақбөкен, қырғауыл, шіл, т.б. мекендейді. Халықтың орташа тығызд. 1 км2-ге 4,5 адамнан келеді. Жаңақорған мен Шалқия кенттеріндегі қала халқы 33,6%. Ірі ауылдық елді мекендері: Бірлік, Бесарық, Келінтөбе, Төменарық. Өнеркәсіп орындарынан Шалқия кен өндіру кешені, Тас ұнтақтау зауыты, т.б. шағын кәсіпорындар (май, нан зауыттары) бар. Жаңақорған ауданындағы бұрынғы күріш, қаракөл қойын, етті-сүтті ірі қара, бау-бақша, жеміс жидек өсіруге маманданған 14 кеңшар, 1 мал бордақылау бірлестігі 1997 жылдан бері акцион. қоғамдар, серіктестіктер, өндірістік кооперативтер және шаруа қожалықтары болып қайта құрылған. Одан басқа құрылыс, көлік, телекоммуникация, тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындары бар. Ауыл шаруашылығы жарамды жері 1,4 млн. га, оның ішінде: жыртылған жері 16,2 мың га, шабындығы 30,8 мың га, жайылымы 1,3 млн. га. Негізінен, күріш өсіріледі. 2000 жылдың басында ауданда 22,6 мың ірі қара (оның ішінде 7,0 мың сиыр), 131,1 мың қой мен ешкі, 5,7 мың жылқы, 0,6 мың түйе болды. Ж. а-нда жалпы білім беретін 40 мектеп, 2 музей, 20 мешіт, 32 кітапхана, 29 мәдениет үйлері мен клубтар, қонақ үйі, 2 спорт сарайы, 9 спорт кешені, стадиондар мен спортзалдар бар. 5 аурухана, 1 емхана, 22 фельдш.-акушерлік және 6 дәрігерлік пункттер жұмыс істейді. Аудандағы елді мекендерге 78,6 км су құбыры тартылған. Ж. а-нда Қарасопы, Хорасан ата, Құрбан ата, Сунақ ата кесенелері, Ақтас мешіті сияқты тарихи-мәдени ескерткіштер бар. [[Ақ Орда (мемлекет)|Ақ Орданың]] астанасы — [[Сығанақ]] қалашығының орны сақталған. Құм астында қалған Сауран, Өзгент, Аққорған, Ордакент сияқты ежелгі қалалардың орны бар. Аудан жерімен [[Қызылорда]] — Шымкент автомоб. және темір жолдары өтеді.

{{wikify}}

[[Санат: Қызылорда облысы]]

[[Санат:Қазақстан аудандары]]