Талқылау:Қазақ тілі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
й |
||
22-жол:
::Точно соответствует. 2010 нигде не депонирован. Это происходит только от (между тем) блокируемого автора. Однако, я знаю, который представил в 1995 латинский примерный алфавит Казахстану. Он разрабатывался вместе с Кыргызстаном и должен считаться для обоих государств. Однако, один год внедрения не назывался. Моим источником для этого высказывания является немецкий "центр исследований Турции". Откуда происходит утверждение, что 2010 - это год внедрения? -- [[Арнайы:Үлесі/78.31.67.68|78.31.67.68]] 01:37, 2008 ж. тамыздың 5 (ALMT) [[de:Benutzer:Ghostman|Пользователь "Ghostman"]]
:::Я модифицировал немецкую статью посредством указанного источника Интернета и там удалил сомнительный 2010 год. Большое спасибо за помощь. -- [[Арнайы:Үлесі/78.31.67.68|78.31.67.68]] 02:22, 2008 ж. тамыздың 5 (ALMT) [[de:Benutzer:Ghostman|Пользователь "Ghostman"]]
:Жаль, что не нашел сразу, но хочу предложить вам еще одну ссылку: [http://www.turkystan.kz/page.php?page_id=4&id=2295] — это статья из газеты "Туркестан" на казахском языке, от 5 июня 2008 года. Статья представляет собой интервью Президента Назарбаева нескольким журналистам. Касаясь вопроса смены алфавита, он дает оценку наиболее часто приводимым доводам за и против, и приводит к выводу: довод сторонников смены алфавита о том, что кириллица плохо приспособлена для Интернета, оказался несостоятельным, и что казахский кириллический алфавит успешно применяется и в этой сфере. Доводы противников смены алфавита он также приводит: 1) Будет нанесен вред казахской фонетике, 2) Мы потеряем знание, накопленное в миллионах книг на казахском языке, отпечатанных на кириллице, 3) Казахи, которые не владеют казахским языком, будут еще меньше, чем сейчас, стремиться к овладению казахским языком. Президент эти доводы никак не опровергает. То есть план смены алфавита не просто отложен, на данный момент он признан нецелесообразным. Назарбаев так и говорит: "В ближайшем будущем эту проблему просто так не решить" (на казахском: "Бұл таяу болашақта шешіле қоймайтын мәселе"). Вот полный текст вопроса и ответа:
:::::'''М.Тәж-Мұрат: Қай жазуды таңдаймыз деген мәселе төңiрегiнде әртүрлi пiкiрлер айтылып жүр. Бұл таласқа Сiздiң Қазақстан халқы Ассамблеясының XII сессиясында сөйлеген сөзiңiзде латын жазуы туралы айтқаныңыз да қозғау салып отыр. Кейбiреулер мұны тiкелей тапсырма ретiнде қабылдаған сияқты. Бiздiңше, Сiз осы мәселенi жан-жақты зерттеп көру қажеттiгi жөнiнде айттыңыз. Осы туралы не дер едiңiз?'''
:::::– Дұрыс айтып отырсыз, мен алфавитке көшу жөнiнде емес, осы мәселенi ғалымдардың зерттеп көруi жөнiнде тапсырма бергенмiн. Неге десеңiз, бұл – өте күрделi мәселе. Қазiр жер бетiндегi қазақтың үш бiрдей алфавиттi пайдаланып отырғаны мәлiм. Қазақстандағы, Ресейдегi, ТМД-ның бiрқатар елдерiндегi, Моңғолиядағы жазу – кириллица. Түркиядағы, Батыс Еуропадағы жазу – латыница. Қытайдағы қазақтардың пайдаланатын жазуы – арабшаның төте жазу үлгiсi. Бiздiң өзiмiзде де бұл жөнiнде талай пiкiрталас жүрiп жатыр. Бiреулер: "Латынға көшпей болмайды, бүкiл әлем түбiнде сол жазуға көшедi, оның үстiне қазiргi қазақ алфавитi Интернетке жарамайды", деседi. Бiреулер: "Латынға көшсек, қазақ фонетикасына тән бiрқатар дыбыстардан айырыламыз, сол арқылы қазақ тiлiн әуездiлiгiнен айырамыз, миллиондаған кiтаптарда жинақталған бiлiмнен қол үземiз, ең бастысы – кириллицаның өзiмен туған тiлге тарта алмай жүрген қандастарымыздың ана тiлiн ендi латыницада тiл үйренуге ниет бiлдiруi тiптi қиын", деседi. Екi пiкiрдiң де жаны бар. Дегенмен, қазақ алфавитi Интернетке жарамайды деген алғашқы кездегi қауiп орынсыз болып шыққанын, қазiр қазақша жазылған мәтiндердiң Интернет сайттарында да, порталдарда да бар екенiн, электронды поштамен де жөнелтiлiп, тиiсiнше ашылып, оқылып, қайта басылып жатқанын ескеру керек.
:::::Ең бастысы – бiздiң шын мәнiнде кириллицаның дәл өзiн емес, соның негiзiнде жасалған қазақ алфавитiн пайдаланатынымызды түсiну. Бұл – қазақ алфавитi. Әлемде өзiнiң ежелгi, дербес жазуын сақтап қалған, соны пайдаланып отырған елдер өте аз. Орысша сөйлейтiн, жазатындар пайдаланып жүрген кириллицаның өзi, сөздiң толық мағынасында алар болсақ, славяндардың төл жазуы емес. Ол да латын жазуының бiршама бейiмделген түрi, әрiптерiнiң басым бөлiгi сол күйiнде алынып, оларға басқаша дыбыстау берiлген. Бұл тақырыптағы пiкiрталастарды барынша зейiнмен зерделеу, халқымыздың тағдырына қатысты аса маңызды мәселеде бiр тоқтамға келу үшiн бәрiне де асықпай, салқын сабырмен қарау қажет. Бiз бәрiнен бұрын мына қарапайым қағиданы – бiр мемлекетте екi түрлi алфавит қолданылуының қиындығын түсiнуiмiз шарт. Бұл таяу болашақта шешiле қоймайтын мәселе.
:::::Алфавит өзгерту қазақ тiлiн игерудi қиындата түсе ме, әлде керiсiнше оңайлата ма, осыны түсiнуге тиiспiз. Қазақты қазақшаға өзi бiлетiн жазуымен үйретудiң өзi оңай болып жатқан жоқ қой.''
| |||