Рымғали Нұрғалиұлы Нұрғали: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Бот: Санат:Р дегеннен аластатты
ш {{Суретсіз мақала}} үлгісін үстедім
1-жол:
'''Нұрғалиев Рымғали''' (17.6.1940 жылы туған, [[Шығыс Қазақстан облысы]] [[Семей]] қаласы әкімдігі Қайнар ауданы) – әдебиет зерттеушісі, сыншы, [[жазушы]], ҚР ҰҒА академикі (2003). ҚазМУ-дың филология факультетін (1963), аспирантурасын (1967), докторантурасын (1972) бітірген. 1962 – 96 ж. “Лениншіл жас” (қазіргі “Жас алаш”) газетінде тілші, Қазақстан Жазушылар одағы сын секциясында кеңесші, ҚазМҰУ-да доцент, профессор, филология факультетінің деканы, [[Қазақ Совет Энциклопедиясы]]ның Бас редакторы (1986 – 96) қызметтерін атқарған. Қазір Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия университетінің қазақ әдебиеті кафедрасының меңгерушісі. Алғашқы ғылым еңбегі “Сабыр Шәріпов” деген атпен 1961 жылы жарық көрді. Зерттеу еңбектері қазақ әдебиеті мен драматургиясының тарихына, теориясына, оның жанрлық жүйесі мен поэтикасына арналған. Ол “Трагедия табиғаты” еңбегінде М.Әуезовтің драматургиясын саралап, жазушы шығармасындағы тартыс, сюжет, идея мәселелерін кең ауқымда талдады, шығармашыл зертхана сырларын ашты. “Талант тағдыры” зерттеу еңбегінде қазақ театр өнерін қалыптастырушылардың бірі, алғашқы [[режиссер]], көрнекті драматург Ж.Шанин мұрасын жан-жақты қарастырды. “Өнер алды – қызыл тіл”, “Өнердің эстетикалық нысаны”, “Күретамыр”, “Айдын” кітаптарында драматургияның жанрлық-эстет. мәселелері, поэтика, стиль бедерлері сан қырынан танылған. Оның еңбектерінде М.Әуезов трагедияларындағы ішкі монолог құдіреті, тарихи желінің беріктігі, тіл айшығы, С.Сейфуллин драмаларындағы, І.Жансүгіров пьесаларындағы ақындық үрдіс сілемдері, әрекет, тартыс негізінде пернеленетін адамдық қасиеттер терең талданған (“Қазақ революциялық поэзиясы”, 1987). “Телағыс” монографиясында эстетика тарихы, әдебиеттанудың әдіснамасы, көркемдік әдіс, бейнелеу құралдары, аударма сипаты, т.б. қамтылған. Ол әдебиет пен өнер, эстетика, театр мәселелерін сөз ететін көптеген эссе, мақалалар топтамасын жазған. Л.Толстойдың “Әзәзіл” повесін, Н.Погодиннің “Салтанат жыры” пьесасын, А.Кешоковтың “Соңғы шақырым” драмасын, П.Брагиннің “17 жайлы хикая” повесін қазақ тіліне аударды. “Айдын”, “Телағыс”, “Қазақ революциялық поэзиясы” трилогиясы үшін Қазақстан Мемлекеттік сыйлығын алған (1988).
'''Рымғали Нұрғалиұлы Нұрғали'''
 
==Шығармашылығы==
1940 жылы 1 маусымда Семей облысы Абыралы ауданы Қайнар ауылында туған. Қазақ.
* Айғақ, А., 2000
 
* Сырлы сөз, А., 2000
Әкесі - Файзуллин Нұрғали (1900-1991), кеңшар директоры болған, аудандық атқару комитетінің төрағасы болған. Анасы - Файзуллина Нұрғайша (1917-1950), мұғалім болған.С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің [[филология]] факультетін (1963), [[қазақ әдебиеті]] кафедрасының [[Аспирантура|аспирантурасын]] (1966), докторантурасын (1972) бітірген.Филология ғылымдарының докторы. Докторлық диссертациясының тақырыбы: «Қазақ драматургиясының поэтикасы».С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің (әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, 1983 жылдан) профессоры. ХӨА (1995 жылдан), Халықаралық Айтматов академиясының (2002 жылдан), ҚР ҰҒА 2003 жылдан) академигі.40 ғылым кандидаты мен 15 ғылым докторын дайындаған.7 томдық шығармалар жинағының ([[Астана қаласы]], 2005), 50-ден астам жеке басылымдардың: сын, ғылыми, прозалық кітаптардың, оқулықтардың; 800-ге жуық жарияланған ғылыми-сын мақалалардың (1961-2009) авторы. Халық конференцияларында баяндама жасаған.
* Арқау, 2 т., А., 1991
Қазақ, орыс, түрік, неміс және араб (сөздікпен) тілдерін біледі.
* Әуезов және Алаш, А., 1997
 
* М.Әуезов тағылымы, А., 1987
1962-1965 жылдары - республикалық «Лениншіл жас» газетінің әдеби қызметкері, арнаулы тілшісі. 1966-1968
* Ай қанатты арғымақ, А., 1990
жылдары - Қазақстан Жазушылар одағының кеңесшісі.1963-2000 жылдары - С.М. Киров атындағы ҚазМУ (әл-Фа-
* Ахмет Байтұрсынов, А., 1990
раби атындағы ҚазМУ) аспиранты, аға оқытушысы, доценті, профессоры, деканы. 1980-1984 жылдары - Әдебиет
* Вершины возвращенной литературы, А., 1998
институтының оқытушысы (Мәскеу қаласы). 1986-1998 жылдары - Қазақ энциклопедиясының бас редакторы.
* Қазақ драматургиясының поэтикасы, А., 1973
2000-2010-жылдары - Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті қазақ әдебиеті кафедрасының меңгерушісі.КСРО Жазушылар одағының мүшесі (1968), Қазақ Пен-клубының мүшесі (1991). Терминологиялық, ономастикалық комитеттердің; Жоғары аттестациялық комиссияның; Мемлекеттік сыйлықтар жөніндегі комитеттің мүшесі. «Парасат» орденімен (2005); ҚР медальдарымен, [[Шолохов Михаил Александрович|М.А.Шолоховтың]] 100-жылдығына орай медалімен (РФ); [[Қырғызстан|Қырғызстан Республикасы]] Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен (2003) марапатталған. Мемлекеттік сыйлықтың (1988), Ш. Уәлиханов атындағы (2003), [[Байтұрсынов, Ахмет|А.Байтұрсынов]] атындағы (2005) сыйлықтардың лауреаты. Білім беру ісінің Құрметті қызметкері (2004). Жоғары мектептің үздігі (1984). ҚР ғылымы мен техникасына Еңбек сіңірген қайраткері (1998).
* Қазақ әдебиетінің алтын ғасыры, А., 2003
 
Әскери атағы - запастағы [[офицер]].
 
Діни көзқарасы - [[мұсылман]].
 
Саяси қайраткер ретіндегі идеалы - «Алаш Орда» жетекшілері.
 
Хоббиі - табиғат аясында болу.
 
Сүйіп оқитын әдебиеті - классикалық көркем [[проза]], [[поэзия]],танымдық әдебиет.
 
Жұбайы - Нұрғали Қадиша Рүстембекқызы, филология ғылымдарының докторы, профессор. Ұлдары - Ардақ(1966 жылы туған ), Ердос (1977 жылы туған ), Рахман (1997-1999); қыздары - Ләйла (1967 жылы туған ), Айша (1978 жылы туған ), Рабиға (1999 жылы туған ). Немерелері - Әркен (1987 жылы туған ), Айбике (1993 жылы туған ), Әлия (2000 жылы туған ), Мүслима (2003 жылы туған ).2010 жылдың ақпанында қайтыс болған.<ref> Қазақстан Республикасында Кімнің Кім екені – 2011. 2 томдық анықтамалық. Алматы, 2011. ISBN 978-601-278-473-2</ref>
 
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
{{Bio-stub}}
 
{{Bio-stub}}
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
 
[[Санат:Тұлғаларcategory]]
[[Санат:Қазақстан]]