Өзгерістер

Қырым хандығы (өңдеу)

12:16, 2011 ж. желтоқсанның 8 кезіндегі нұсқасы

2763 байт қосылды , 8 жыл бұрын

ш

Түйіндемесі өңделмейді

{{Infobox Former Country

~~[[File:1600 rus.gif|thumb| alt=A.| ''[[Қырым Хандығы]]''.]]~~

|native_name = قريم يورتى<br> ''Qırım Yurtu''

|conventional_long_name = Crimean Khanate

|common_name = Crimean Khanate

|

|continent = Europe

|region = Black Sea

|country = Ukraine

|status = [[Vassal state]] of the [[Ottoman Empire]] in 1478-1774

|government_type = Monarchy

|year_start = 1441

|year_end = 1783

|

|event_start =

|date_start =

|event_end = Annexed to Russia

|date_end =

|p1 = Golden Horde

|flag_p1 = Tokhtogha coin.jpg

|s1 = Taurida Governorate

|flag_s1 = Flag of Russia.svg

|image_flag =Flag of Krim Khanat.svg

|flag =

|image_coat = Gerae-tamga.svg

|coa =

|image_map = Crimean Khanate 1600.gif

|image_map_caption = Crimean Khanate in 1600

|capital = [[Bakhchisaray|Bahçeseray]] (Bakhchisaray)

|religion = [[Sunni Islam]]

|common_languages = [[Crimean Tatar language]]<br>[[Ottoman Turkish language|Ottoman Turkish]]

|title_leader = [[List of Crimean khans|Khan]]

|leader1 = [[List of Crimean khans|List]]

}}

[[File:Taniec tatarski.jpg|thumb|left|210px|Қырым татар сарбаздары [[польша]]лық сарбаздармен соғысуда.]]

[[File: Mengli bayezid.jpg|thumb|180px|right|[[Mengli Giray]] at the court of Ottoman sultan [[Bayezid II]]]]

'''Қырым Хандығы'''-[[Алтын Орда]] ыдырағаннан кейін [[Қырым түбегі]]нде құрылған мемлекет (1430 — 1783). 13 ғ-дың аяғында Қырым түбегінде Алтын Ордаға тәуелді ерекше аймақ құрылды. Оның орт. — [[Солхат қаласы]] болды. Алтын Орда билеушілерінің өзара күрес-тартыстарынан кейін [[Меңлі Гирей хан]] (1428 — 1515) 1443 ж. тәуелсіз ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫның негізін қалады. Оған Қырым түбегінен басқа [[Днепр]]дің төменгі бөлігі да кірді. Ол хандықтың астанасын [[Бахшасарай]]ға көшірді. 1475 ж. Қырымға түрік әскерлері басып кіріп, хандық Түркияға тәуелді болды. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей, Украина жерлеріне бірнеше жорықтар жасады. Қырым әскерлерінің орыс жеріне жорықтары әсіресе Ливон соғысы (1558 — 83) кезінде жиіледі. 16 — 17 ғ-ларда Ресей өкіметі оңт. шекарасын Қырым татарларынан қорғау үшін шекара бекініс шептерін құрды. Орыстардың 1687 — 89 ж. Қырымға жасаған жорықтары нәтижесіз аяқталды. 18 ғ-дағы орыс-түрік соғысында [[Ресей]] жеңіске жетіп, ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ әлсірей бастады. 1774 ж. Күшік-[[Қайнарджа бітімі]] бойынша ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ [[Түркия]]ның қол астынан шығып, Ресейдің қарамағындағы тәуелсіз ел болып танылды. 1783 ж. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей империясының құрамына кірді.

<ref name="source1">[[Қазақстан Энциклопедиясы]] </ref><br>

~~[[Санат:Тарих]]~~

[[Category:1783 жылы таратылғандар]]

[[Category:1441 жылы құрылғандар]]

[[Category:Татарлар]]

[[Category:Қырым хандығы]]

[[Category:Ресей тарихы]]

[[Category:Украинадағы Ислам]]

[[ar:خانية القرم]]

[[an:Khanato de Crimea]]

[[az:Krım xanlığı]]

[[be:Крымскае ханства]]

[[bg:Кримско ханство]]

[[br:Khanat Krimea]]

[[ca:Khanat de Crimea]]

[[cs:Krymský chanát]]

[[da:Krim-khanatet]]

[[de:Khanat der Krim]]

[[et:Krimmi khaaniriik]]

[[el:Χανάτο της Κριμαίας]]

[[es:Kanato de Crimea]]

[[eo:Krimea Ĥanlando]]

[[eu:Krimeako khanerria]]

[[fr:Khanat de Crimée]]

[[ga:Cánacht na Crimé]]

[[ko:크림 한국]]

[[hr:Krimski kanat]]

[[os:Хъырымы ханад]]

[[is:Krímkanatið]]

[[it:Khanato di Crimea]]

[[he:ח'אנות קרים]]

[[ka:ყირიმის სახანო]]

[[lv:Krimas haniste]]

[[lt:Krymo chanatas]]

[[hu:Krími Tatár Kánság]]

[[ms:Kekhanan Krimea]]

[[mn:Крымын ханлиг]]

[[nl:Kanaat van de Krim]]

[[ja:クリミア・ハン国]]

[[no:Krim-khanatet]]

[[pnb:قریم یورتی]]

[[pl:Chanat Krymski]]

[[pt:Canato da Crimeia]]

[[crh:Qırım Hanlığı]]

[[ro:Hanatul Crimeii]]

[[ru:Крымское ханство]]

[[sk:Krymský chanát]]

[[sr:Кримски канат]]

[[fi:Krimin kaanikunta]]

[[sv:Krimkhanatet]]

[[tt:Кырым ханлыгы]]

[[tr:Kırım Hanlığı]]

[[uk:Кримське ханство]]

[[ur:خانان کریمیا]]

[[zh:克里米亞汗國]]

Ulan

Әкімшілер

30 424

өңдеме