30 436
өңдеме
Қырым хандығы — нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш
Түйіндемесі өңделмейді
ш (Қырым Хандығы дегенді Қырым хандығы дегенге жылжытты) |
ш |
||
|
{{Infobox Former Country
|native_name = قريم يورتى<br> ''Qırım Yurtu''
|conventional_long_name = Crimean Khanate
|common_name = Crimean Khanate
|
|continent = Europe
|region = Black Sea
|country = Ukraine
|status = [[Vassal state]] of the [[Ottoman Empire]] in 1478-1774
|government_type = Monarchy
|year_start = 1441
|year_end = 1783
|
|event_start =
|date_start =
|event_end = Annexed to Russia
|date_end =
|p1 = Golden Horde
|flag_p1 = Tokhtogha coin.jpg
|s1 = Taurida Governorate
|flag_s1 = Flag of Russia.svg
|image_flag =Flag of Krim Khanat.svg
|flag =
|image_coat = Gerae-tamga.svg
|coa =
|image_map = Crimean Khanate 1600.gif
|image_map_caption = Crimean Khanate in 1600
|capital = [[Bakhchisaray|Bahçeseray]] (Bakhchisaray)
|religion = [[Sunni Islam]]
|common_languages = [[Crimean Tatar language]]<br>[[Ottoman Turkish language|Ottoman Turkish]]
|title_leader = [[List of Crimean khans|Khan]]
|leader1 = [[List of Crimean khans|List]]
}}
[[File:Taniec tatarski.jpg|thumb|left|210px|Қырым татар сарбаздары [[польша]]лық сарбаздармен соғысуда.]]
[[File: Mengli bayezid.jpg|thumb|180px|right|[[Mengli Giray]] at the court of Ottoman sultan [[Bayezid II]]]]
'''Қырым Хандығы'''-[[Алтын Орда]] ыдырағаннан кейін [[Қырым түбегі]]нде құрылған мемлекет (1430 — 1783). 13 ғ-дың аяғында Қырым түбегінде Алтын Ордаға тәуелді ерекше аймақ құрылды. Оның орт. — [[Солхат қаласы]] болды. Алтын Орда билеушілерінің өзара күрес-тартыстарынан кейін [[Меңлі Гирей хан]] (1428 — 1515) 1443 ж. тәуелсіз ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫның негізін қалады. Оған Қырым түбегінен басқа [[Днепр]]дің төменгі бөлігі да кірді. Ол хандықтың астанасын [[Бахшасарай]]ға көшірді. 1475 ж. Қырымға түрік әскерлері басып кіріп, хандық Түркияға тәуелді болды. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей, Украина жерлеріне бірнеше жорықтар жасады. Қырым әскерлерінің орыс жеріне жорықтары әсіресе Ливон соғысы (1558 — 83) кезінде жиіледі. 16 — 17 ғ-ларда Ресей өкіметі оңт. шекарасын Қырым татарларынан қорғау үшін шекара бекініс шептерін құрды. Орыстардың 1687 — 89 ж. Қырымға жасаған жорықтары нәтижесіз аяқталды. 18 ғ-дағы орыс-түрік соғысында [[Ресей]] жеңіске жетіп, ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ әлсірей бастады. 1774 ж. Күшік-[[Қайнарджа бітімі]] бойынша ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ [[Түркия]]ның қол астынан шығып, Ресейдің қарамағындағы тәуелсіз ел болып танылды. 1783 ж. ҚЫРЫМ ХАНДЫҒЫ Ресей империясының құрамына кірді.
<ref name="source1">[[Қазақстан Энциклопедиясы]] </ref><br>
{{stub}}
{{wikify}}
[[Category:1783 жылы таратылғандар]]
[[Category:1441 жылы құрылғандар]]
[[Category:Татарлар]]
[[Category:Қырым хандығы]]
[[Category:Ресей тарихы]]
[[Category:Украинадағы Ислам]]
[[ar:خانية القرم]]
[[an:Khanato de Crimea]]
[[az:Krım xanlığı]]
[[be:Крымскае ханства]]
[[bg:Кримско ханство]]
[[br:Khanat Krimea]]
[[ca:Khanat de Crimea]]
[[cs:Krymský chanát]]
[[da:Krim-khanatet]]
[[de:Khanat der Krim]]
[[et:Krimmi khaaniriik]]
[[el:Χανάτο της Κριμαίας]]
[[es:Kanato de Crimea]]
[[eo:Krimea Ĥanlando]]
[[eu:Krimeako khanerria]]
[[fr:Khanat de Crimée]]
[[ga:Cánacht na Crimé]]
[[ko:크림 한국]]
[[hr:Krimski kanat]]
[[os:Хъырымы ханад]]
[[is:Krímkanatið]]
[[it:Khanato di Crimea]]
[[he:ח'אנות קרים]]
[[ka:ყირიმის სახანო]]
[[lv:Krimas haniste]]
[[lt:Krymo chanatas]]
[[hu:Krími Tatár Kánság]]
[[ms:Kekhanan Krimea]]
[[mn:Крымын ханлиг]]
[[nl:Kanaat van de Krim]]
[[ja:クリミア・ハン国]]
[[no:Krim-khanatet]]
[[pnb:قریم یورتی]]
[[pl:Chanat Krymski]]
[[pt:Canato da Crimeia]]
[[crh:Qırım Hanlığı]]
[[ro:Hanatul Crimeii]]
[[ru:Крымское ханство]]
[[sk:Krymský chanát]]
[[sr:Кримски канат]]
[[fi:Krimin kaanikunta]]
[[sv:Krimkhanatet]]
[[tt:Кырым ханлыгы]]
[[tr:Kırım Hanlığı]]
[[uk:Кримське ханство]]
[[ur:خانان کریمیا]]
[[zh:克里米亞汗國]]
| |||