Уикипедия:Беделді дереккөздер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
98-жол:
Тағы да өзіңізден өзіңіз сұраңыз:
* '''Аталған салада жариялаушының өзіндік мүддесі жоқ па, яғни берілген ақпаратты бұрмалайтындай ниетінің бар/жоқтығы'''. Кикілжің кезінде кімнің қай тарапты қолдайтыны белгісіз және ақпаратты бұрмалағандығы бірден байқалмайды. Радикалды көзқарас дереккөз ретінде пайдаланбаудың негізі болып табылмайды, алайда экстремистік ұйымдардың мәліметтерін қолданбауға тырысыңыз (Әл-Кәйида секілді). Мұндай дереккөздерді осындай ұйымдар немесе олардың көзқарастары жайлы жазған кезде қолдануға болады. Билік органдарының немесе шенеуніктердің мәлімдемелерін беделді дереккөз ретінде қолдануға болмайды. Себебі олардың мәлімдемелерінде ақпаратты бұрмалайтын элементтер болуы мүмкін. Сондықтан мақалада «Шешенстандағы соғыс 2001 жылы аяқталды» немесе «батыс және Ресей насихатшылары өздерінің тұрғындарын Ислам – бұл лаңкестік деп сендіруге тырысуда» деп жазбаған дұрыс, алайда «2004 жылы желтоқсанда президент Владимир Путин Шешенстандағы соғыс үш жыл бұрын аяқталғанын мәлімдеді» немесе «шешен сеператистерінің басшысы Шәміл Басаевтің мәлімдеуінше, Батыс және Ресей өздерінің тұрғындарына «Ислам – бұл лаңкестік» деп насихат жүргізіп, осыған сендіруге тырысуда» (сәйкес дереккөзіне сілтеме жасап) деп жазу қателік болып саналмайды.
* '''Олар сол жерде болды ма? ''' Комментаторлар мен оқиғаны көзімен көргендердің сөздерін ажырата білу керек. Оқиғаны көзімен көргендердің сөздері – ақпараттың негізгі дереккөзі, комментаторлардың түсіндірмесі – қосымша дереккөздер болып саналады. Екеуі де сенімді дереккөздер бола алады, алайда екеуін ажырата білу қажет.
* '''Бұл дереккөз жайында өзге адамдар не дейді?''' Көбісі сенімсіз деп есептейтін шығар?
* '''Бұл дереккөз басқа оқиғаларды қалай баяндайды?''' Басқа жағдайларды шынайы суреттей ме? Өзіңіз білетін ақпараттармен осы жайттарды салыстырыңыз.
* '''Біздің пайдаланған дереккөздер басқа адамдарға қолжетімді ме?'''Кез келген қатысушы Сіз берген ақпаратты тексере алатын болуы керек. Дереккөз тәуелсіз оқырманға қолжетімді болу қажет (Internet желісінде қол жетімді болу міндетті емес). Дереккөз кітап болатын болса, ол [[Орталық мемлекеттік кітапхана]]да, [[ҒА кітапхана]]сында немесе әлемнің басқа да кітапханалары каталогтарының тізімінде бар/жоғын тексеріңіз.
* ''' Бірнеше негізгі дереккөздер қолданылды ма? ''' Сіз қолданғыңыз келген материал тек бір адамның мәлімдемесіне негізделген болуы да мүмкін.
=== Используйте несколько источников ===
Поскольку осознанное и неосознанное искажение информации не всегда самоочевидно, не следует удовлетворяться одним источником. Найдите другие и сверьте. Если несколько источников совпадают и ни у одного из них нет причин для искажения информации (или причины могут быть, но они имеют под собой различные мотивы), информация может считаться достоверной. Помните, однако, что мы только пересказываем опубликованное в достоверных источниках, но не добавляем своего мнения.
|