Уикипедия

Уикипедия:Мақала шеберханасы/Дереккөздер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Article wizard|1=linked|2=linked|3=linked|4=boxed|5=plain|6=plain|content=
'''MySQL''' – бұл көппатокты серверлі берілгендер қоры. MySQL бұл қолдануға өте тиімді және үлкен жылдамдықта жұиыс істей алады. MySQL ANSII 92 стандартындағы SQL (Strutured Query Language) тілінде сұраныс құра алады. Бұл тіл арқылы таблица қосуға және жоюға ескі кестелердің мәліметтерін жаңартуға мүмкіндік береді.
{{Quote box2
|width = 20%
|border = 1px
|align = right
|bgcolor =
|fontsize = 1em
|title_bg = #dddddd
|title_fnt =
|title = Дереккөздер нұсқасы
|halign = top
|quote = '''Тиімді дереккөздер:'''
* Кітаптар
* Беделді газеттер
* Беделді журналдар
* Академиялық басылымдар
 
'''Тиімсіз дереккөздер:'''
MySQL - дің қысқаша мүмкіндіктері:
* Блогтар
# Бір уақытта берлігендер қорымен жұмыс істеушілерге шексіз мүмкіндік береді.
* Әлеуметтік желілер
# Таблицадағы қатарлар саны 50 млн. жетуі мүмкін.
* «Жеке адамның білімі»
# MySQL командалардың орындалу барысында северлердің ішіндегі ең жылдамы
* Өзге қатысушылар тарапынан тексеруге келмейтін дереккөздер
# Қауіпсіздігі қарапайым және әсерлі жүйе.
|salign =
# Кестедегі ең қиын сұраныстар құруға болады. Мысалы ''SELECT * FROM table1 WHERE id IN (SELECT id FROM table2)''.
|source =
}}
'''Википедиада берілген ақпарат сенімді және тексерілмелі болу қажет.'''
 
Мақалада [[Википедиа:Беделді дереккөздер|беделді және сенімді дереккөздерде]] бұрын жарияланған деректер, көзқарастар, теориялар мен дәлелдерді енгізуге болады. Дереккөздер сенімді және нақты болуы тиіс. [[Википедиа:Дереккөздерге сілтемелер|Дереккөздерге сілтемелер]] — Википедианың маңызды тарауларының бірі. Дереккөзі көрсетілмеген әрбір мақала ақпаратының нақтылығы күмән тудырып, жойылуы мүмкін.
Қарапайым логикалық және шаррты операторлар
 
Ескерту: ''Википедиадағы мақалалар беделді дереккөзі болып табылмайды'' (алайда өзге мақалалардан қажетті дереккөздерді көшіріп алуыңызға болады).
Салыстыру қарапайым түрде ұйымдастырылады: "егер-онда-болмаса". Бұл үшін [[PHP]]-де келесі конструкция қолданылады:
<source lang="php">
if ( ) { } else { }
</source>
бұл оператордың түрлі синтаксисі бар, бірақ жоғарыда келтірілген синтаксис ең тиімді әрі дұрысм болып есептеледі. Мысал:
<source lang="php">
<?php
$a = 5;
$b = 9;
if ($a == $b) {echo $b - $a;} else {echo $b.$a;}
?>
</source>
Бағдарлама нәтижесі 95 - ті көрсетеді, себебі $a -ға $b тең емес, ал echo $b.$a; командасы айнымалыларды рет-рнетімен шығарады. Мұндағы нүкте айнымалыларды бір-бірімен жабыстыру үшін қолданылады.
 
=== Циклдер ===
 
'''Тиімді дереккөздер'''
Бағдарламалаудағы циклдер дегеніміз - бір операцияның бірнеше рет қайталануы. PHP-де циклдерді ұйымдастыру үшін келесі операторлар қолданылады: while, do…while, for және foreach. Циклге мысал ретінде бірнеше файлдарды көшіру қызметін көрсетуге болады. Оның алгоритмі төмендегідей болады:
# беделді болып табылатын
* файлдар санын беру
# тәуелсіз
* көшірілген файлдар есептегішінің мәнін нөлге қою
# [[Википедиа:Тексерілмелі|тексерілмелі]]
* файлды көшіру
* есептігіштің мәнін берілген файлдар санына теңдігін тексеру
* егер тең болмаса, онда көшірілген файлдар есептегішінің мәнін арттыру және цикл басына
* қайта келу
* егер тең болса, онда циклды аяқтау
 
Циклдық әр қайталануы итерация деп аталады. Енді PHP-де циклдерді ұйымдастыру мысалын қарастырайық:
<source lang="php">
<?php
$i = 0;
$n = 10;
while ($i <=$n):
echo $i. “<br>\n” ;
$i++;
endwhile;
?>
</source>
 
'''Егер сіздің мақалаңыз беделді, ''тәуелсіз'' дереккөздермен негізделмеген жағдайда, жойылуы мүмкін.'''
скрипттің мағынасы өте қарапайым. $i айнымалысына циклдың басындағы мәнді тағайындаймыз да, $n айнымалысына циклдың соңындағы мәнді тағайындаймыз. Ары қарай циклды while() операторы арқылы ашып, жақшаның ішіне берілетін шартты жазамыз. Ол шарт $i <=$n болғанша орындалады. Бұл цикл шарты бұлған заматта цикл аяқталады. еndwhile операторы циклдың аяқталғанын білдіреді. Скрипт, браузер экранына баған бойынша бірден онға дейінгі сандарды шығарады. Себебі echo операторының $i айнымалысынан кейін қатарды ауыстыратын <br> HTML-тегін қойдық.
 
----
Жоғарыдағы есепке тағы да басқа бір вариантын көрсетейік:
<source lang="php">
<?php
$i = 0;
while ($i<=10)
{
echo $i++. “<br>\n”;
}
?>
</source>
 
=== Сіздің мақалаңыз беделді дереккөздермен негізделген ба? ===
Бұл екі бағдарламаның нәтижесі бірдей болады.
{{Article wizard/feedback}}
 
{{Article wizard/button wizard|Есімнама/Контент|Менің мақалам беделді дереккөздермен негізделген}}
Енді PHP-де do…while операторының құрылысын қарастырайық. Бұл да цикл болып саналады, оның while операторынан ерекшелігі “дейін” емес “кейін”, яғни цикл жұмысы оператордан кейін аяқталады. do...while циклі үшін тек бірақ синтаксис бар:
{{Article wizard/button wizard|Дайын емес|Менің мақалам беделді дереккөздермен негізделмеген <small>(тағы)</small>}}
<source lang="php">
}}
<?php
$i = 0;
do
{
echo $i. "<br>\n";
$i++;
}
while ($i <= 10);
?>
</source>
 
Енді for циклына мысал келтірейік, оның синтаксисі:
 
for (expr1; expr2; expr3) (операторлар тіізбегі)
 
(expr1) - өрнегі шартсыз болып есептелінеді және циклдың басында орындалады. Әр итерацияның басында (expr2) өрнегі орындалады. Егер ол ақиқат болса, онда цикл жалғасады да ішкі операторлар орындалады. Егер ол жалған болса, онда цикл аяқталады да әр итерацияның соңында (expr3) өрнегі орындалады. Бұл өрнектердің әрқайсысы бос болуы мүмкін. Егер (expr2) өрнегі бос болса, онда цикл шексіз орындалады. Шексіз орындалуды break операторы арқылы тоқтатуға болады. Мысалы:
<source lang="php">
<?php
$a = 0;
while ($a < 5)
{
if ($arr[$a] == "atop" )
{
break;
}
$a++;
}
?>
</source>
 
Егер continue операторы кездесетін болса, онда басқару келесі жақын циклге беріледі. Мысалы
<source lang="php">
while (list($key,$value)=each($arr))
{
if ($key 2)
{
continue;
}
}
</source>
 
Енді сандарды for операторы арқылы экранға шығару есебінің мүмкін жолдарын қарастырайық:
Мысал1:
<source lang="php">
for ($i = 1; $i <= 10; $i++)
{ print $i ; }
</source>
 
Мысал2:
<source lang="php">
for ($i = 1;; $i++)
{ if ($i >10)
{ break; }
print $i;
}
</source>
 
Мысал3:
<source lang="php">
$i = 1;
for (;;)
{ if ($i > 10) { break; }
print $i; $i++;
}
</source>
 
== Уақыт пен мерзім ==
 
PHP-де уақыт форматымен жұмыс істеу үшін көбінесе date функциясы қолданылады. Оның синтаксисі $date = date("параметр"); Параметрлер бірнеше болуы мүмкін және олар бір-бірінен үтір арқылы ажыратылады. Онда төмендегі параметрлерді қолдануға болады:
 
<source lang="php">
а - "am" немесе "pm" мәндерін қабылдайды;
А - "AM" немесе "PM";
d - ай күні, сандық, екі сан (бірінші орынға нөл қою керек), яғни 01-
ден 31-ге дейін;
D - апта күні, мәтіндік, үш әріп, мысалы: "Fri";
F - ай, сандық, мысалы: "February";
h - сағат, сандық, екі сан, 12 сағаттық формат;
H- сағат, сандық, екі сан, 24 сағаттық формат;
i - минут, сандық, екі сан, яғни 00-ден 59-ға дейін;
j - ай күні, сандық, бастапқы нөлсіз;
l - апта күні, мәтіндік, мысалы: "Wednesday";
L-төрт жылда қайталанатын жылды көрсетеді, яғни "0" немесе "1";
m-ай, сандық, яғни "01"-ден "12"-ге дейін;
M-ай, мәтіндік, үш әріп, мысалы: "Feb";
n -ай, сандық, бір сан, яғни "1"-ден "12"-ге дейін;
О-Гринвич уақыты бойынша сағат аралығы, мысалы: "+0200";
s - секунд, сандық, екі сан, яғни 00-ден 59-ға дейін;
S- ағылшынша реттік жалғау, мәтіндік, екі символ, мысалы: "nd" және "th"
t - ағымдық айдағы күндер саны, яғни "28"-ден "31"-ге дейін;
U-Unix ғасырынан басталатын секунд, яғни 1970 жылдың 1 қаңтары;
Y-жыл, сандық, төрт сан;
w-апта күні, сандық, мысалы "0" саны жексенбіні білдіреді;
y -жыл, сандық, екі сан, мысалы: "99";
z -жыл күні, сандық, мысалы: "299";
</source>
 
Осы параметрлерді қолдану арқылы біз өзіміздің сайтымызда ағымдық уақытты пайдалана аламыз. Оның ішінде ең көп қолданылатыны ағымдық уақыт пен мерзімді шығару. Аптаны, айды, күнді шығару сайтта өте пайдалы болып есептеледі. Мысалы, сайтымызға кірушілерді тәулікке байланысты уақытпен қарсы алатын болсақ, онда бағдарлама коды төмендегідей болады:
<source lang="php">
<?php
$h = date("H")
if ($h >= 5 && $h <= 11) echo "Қайырлы таң !";
if ($h >= 12 && $h <= 18) echo "Саламатсызба !";
if ($h >= 19 && $h <= 24) echo "Қайырлы кеш !";
if ($h >= 1 && $h <= 4) echo "Қайырлы түн !";
?>
</source>
 
Бұл скриптте серверден date(“H”) функциясы арқылы ағымдық сағат уақытының мәнін аламызда, оған талдау жүргземз. Алынған мән қай аралықта орналасқанына байланысты сәйкес сөздерді экранға шығарамыз. Егер бағдарлама кодына назар аударатын болсақ, онда сағат белдеуінсіз және сәйкес уақыт аралығынсыз тек сервер уақыты ғана алынып тұрғанын көремз. Сондықтан уақыт аралығын бағдарламаға алдын-ала енгзуімізқажет. Оған мысал ретнде келес код бола алады:
<source lang="php">
$time = date(“H:i”);
$time1 = date(“H”);
$time2 = date(“i”);
$time_s = 7;
$time1 = $time1+ $time_s;
if ($time1 >= 24) { $time1 = $time1 – 24; }
$time = “$time1: $time2”;
</source>
 
Бірінші қатарда ағымдық уақытты алу сервердің сағат белдеуі бойынша іске асырылады. Ары қарай түрлі дұрыс уақыт белдеуі бойынша бағдарлама өзі есептейді. $time_s айнымалысындаөз уақыт аралығы сақталады.
 
== Массивтер ==
 
Массив дегеніміз – сандар немесе белгілерқатары және олардың басқа айнымалылар секілді өз аты мен мәндері болады. Бірақ одан да басқа олардың индекстері болады. PHP-де массив былайша өрнектеледі: $массив_аты[индекс]. Мысалы:
<source lang="php">
<?php
$a[0] = 1;
$a[1] = 12244;
$a[2]=0 “example”;
?>
</source>
 
Бұл мысалдың нәтижеснде $a массиві құрылып, оның 0,1 және 2 ұяшықтарына 1, 12244 және example мәндері тағайындалады. Енді echo $a[2] командасын берсек онда экранға example сөзі шығады.
 
Біз қарастырған массив бірөлшемді, одан басқа көп өлшемді массивтерде бар. Мысалы: $деканат[кафедра информатика] [кафедра автоматика];
 
Массив ұяшықтарымен кез-келген операциялар жасауға болады: арифметикалық, логикалық амалдар қолдану, салыстыру операциялары, арттыру, азайту және т.б.
 
PHP-дің басқа бағдарламалау тілдерінен ерекшелігі мұнда бүтіндей файлды массив ретінде алуға болады және бұл мүмкіншілік көптеген қызықты амалдар қолдануға жол ашады. Оның форматы:
<source lang="php">
<?php
$a = file(“файл_аты”);
?>
</source>
 
Бұл команданың нәтижесінде $a массивінде файл мазмұны болады.
 
Әр массивтің ағымдық элементі анықтайтын ішкі көрсеткіштері болады. Массивпен жұмыс басының кезінде ішкі массив көрсеткіші бірінші элементте орналасады. end(), next(), prev(), және reset() функциялары массивтің ішкі көрсеткішінің орнын ауыстырады.
 
end() функциясы массив ішкі көрсеткішін соңғы элементке орнатады. next() функциясы массив ішкі көрсеткішін бір элемент алға жылжытады. prev() функциясы массив ішкі көрсеткішін бір элемент артқа жылжытады. reset() функциясы массив ішкі көрсеткішін бірінші элементке орнатады. current() функциясы массив ішкі көрсеткіші тұрған массив элементін шығарады. sort() функциясы массивті өсу реті бойынша сұрыптайды. rsort() функциясы массивті кему реті бойынша сұрыптайды. Мұнан басқа PHP-де массивтермен жұмыс істеу үшін көптеген арнайы функция түрлері бар.
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Уикипедия:Мақала_шеберханасы/Дереккөздер» бетінен алынған