Бұқтырма (бөген): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш r2.6.5) (Боттың түзеткені: pl:Zbiornik Buktyrmański
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[File:Ob watershed.png|thumb|alt=A.|200px| [[Ертіс]] өзені]]
 
'''Бұқтырма бөгені''' (Бухтарминское водохранилище) - [[Ертіс]] өзенінде, [[Шығыс Қазақстан облысы]] аумағында, [[Қалба]], [[Нарын]], [[Күршім]] жоталары аралығында орналасқан. [[Қазақстан|Қазақстандағы]] ең ірі [[бөген]]. Су айдыны 5940 км2, ұзындығы 600 км, ені 40 км, ең терең жері 80 м. Суының көлемі 49,6 км3. Бөгеннің құрамына Қара Ертіс өзенінің атырауы, [[Зайсан]] көлі]], [[Ақ Ертіс]] өзенінің бір бөлігі (бастауынан [[Серебрянск]] қаласына дейін), [[Бұқтырма]], [[Нарын]] өзендерінің төменгі ағысы кіреді. Бұқтырма бөгенін толтыру 1960 жылдың сәуір айында басталып, 1962 жылы [[Ертіс]] өзенінің суы Зайсан көлімен қосылған соң біртұтас су айдынына айналды. Бұқтырма бөгенін су түбінің морфометриялық ерекшеліктеріне байланысты шартты түрде үшке бөлуге болады: жоғарғы (көлдік), орта (таулы-аңғарлық) және төменгі (таулық) бөліктер. Су деңгейі мамыр айының бас кезінде көтеріле бастайды да, тамызда ең жоғарғы биіктігіне жетеді. [[Қыркүйек]] айынан сәуірге дейінгі мерзімде су деңгейінің көп жылдық ауытқуы 5,0 м-ге жетсе, маусымдық тербелісі – 1,3 – 3,8 м аралығында болады. Суы тұщы. Минералдылығы 0,05 – 0,14 г/л, жұмсақ, хим. құрамы – гидрокарбонатты кальцийлі. Бөгенде [[фитопланктон|фитопланктонның]] 280, [[зоопланктон|зоопланктонның]] 260 түрі кездеседі. [[Сазан]], [[табан]], [[көксерке]], [[омуль]], [[шармай]], [[ақ амур]], [[бахтах]], т.б. [[балықтар]] өседі. Жылына орта есеппен 8 – 9 мың т балық ауланады. Бұқтырма бөгеніндегі [[Өскемен]], Бұқтырма [[СЭС]]-тері Шығыс Қазақстан облысының аудандарын электр энергиясымен қамтамасыз етеді. Көктемде бөгеннен жіберілген су [[Павлодар]], Шығыс Қазақстан облыстарының жүздеген мың га егісі мен шабындықтарын суландырады. <ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – [[Алматы]], Мектеп, 2002.</ref>
<ref name="source1">Қазақ Энциклопедиясы</ref>