Махмуд Желал Баяр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Баяр Махмуд Желал''' (Bayar Celal) (15.5.1883, Умурбей Бурса - 22.8.1986, [[Стамбұл]]) - [[Түркия|Түркияның]] 1950 - 60 жылдар аралығындағы [[Президент|Президенті]]. Жас кезінде [[банк]] саласы және [[француз]] тілі бойынша орта білім алған. Өмір жолын [[Бурса]] қаласындағы банк қызметкері болып бастады. [[Кемалшылдар революциясы|Кемалшылар революциясына]] (1919 - 22) белсене араласты. 1924 - 32 жылы кәсіпкерлер банкісінің бас директоры, 1932 - 37 жылы Түркияның экономика министрі, 1937 - 39 жылы [[премьер-министр|премьер-министрі]] міндеттерін атқарды. 1939 жылы парламенттегі көпшілік дауысқа ие Республикалық халық партиясымен келісе алмағандықтан, үкімет құрамынан шықты. [[Үкімет|Үкіметке]] [[оппозиция|оппозициядағы]] [[Демократия|Демократиялық]] партияны ұйымдастырушылардың бірі және 1946 жылдан осы партияның төрағасы болды. 1950 жылы мамырда өткен сайлауда Демократиялық партия жеңіске жетіп, Баяр президент болып тағайындалды. Жаңа үкімет [[КСРО]] тарапынан болуы мүмкін шабуылдан қорғану үшін Батыс елдерімен, соның ішінде [[АҚШ]] үкіметімен жақындасуға тырысты. Оның кезінде Түркия [[НАТО]]-ға мүше болып қабылданды (1952). Оңтүстік-шығыс шекараларды нығайту үшін [[араб]] елдерімен жақындасып, 1955 жылы [[Бағдат]] пактісіне қосылды. Бірақ ішкі саяси тұрақсыздық пен студенттердің толқуы жиілей түсті. 1960 жылы 27 мамырда әскери төңкеріс болып, Баяр, премьер-министр А.Мендерес және Демократиялық партияның басқа да басшылары қамауға алынды. 1961 жылы өткен сот төралқасы Баярды өлім жазасына кесіп, кейіннен өмір бойы [[түрме|түрмеге]] отырғызу жазасымен ауыстырылды. 1964 жылы денсаулығына байланысты тұтқыннан босатылып, 1969 жылы саяси құқылары толық қалпына келтірілді. Өмірінің соңғы жылдары ол саяси қызметтен қол үзді.

 

{{stub}}

{{wikify}}