Нәсіл: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Нәсіл''' ({{lang-fr| ''race'' }}, {{lang-it| ''razza'' }} — туыс, тайпа) — тұқым қуалау арқылы берілетін ұқсас сыртқы (дене) пішіндері — терісінің түсі, [[шаш
Қазіргі адамзаттың дені үш үлкен нәсілге жатады:
* экваторлық, (негроидтер, австралоидтер, негравстралоидтер),
* [[еуропалық нәсіл|еуропалық]],
* моңғолоид.
Нәсілдік ерекшеліктер аса маңызды емес. Барлық нәсіл биологиялық, психологиялық қатынастарда өзара тең және даму сатысының бір деңгейінде тұр.
Line 14 ⟶ 15:
==Еуропеоидтік нәсілдерге тән белгілер==
Еуропеоидтік нәсілдерге тән белгілер: ұзын бойлы, шашы ұзын салалы әрі ашық, терісі ақшыл түсті. Олардың бет пішіні сопақша, мұрты мен сақалы тез өскіш, қыр мұрынды (жалпақ емес), жұқа ерінді болып келеді. Еуропеоидтік нәсілдер алғашында [[Еуропа]] мен [[Алдыңғы Азия]] жерінде өмір сүрген. Қазір еуропеоидтік нәсілдер барлық құрлықтарда өмір сүреді.
==
Монголоидтік нәсілдердің де ездеріне тән белгілері бар. Монголоидтік нәсілдердің шаштары қатты әрі ұзын салалы, терісінің түсі қоңырқай, сақал-мұрты баяу өседі. Көбіне орта бойлы, жалпақ бетті, мұрын пішіні де жалпақ, көздері қысықтау, еріндерінің қалыңдыгы орташа болып келеді. Монголоидтік нәсілдер, негізінен, [[Азия]] құрлығында кеңінен таралған. Қазіргі кезде монголоидтік нәсілдер барлық құрлықтарда өмір сүреді.
==Негроидтік нәсілдерге тән белгілер==
Негроидтік нәсілдердің шаштары бүйра әрі кара түсті, терісінің түсі де қара, сақал-мұрты баяу өседі. Мұрны жалпак, бет пішіні сопақша, көздері үлкен, еріндерінің қалыңдығы айқын байқалады. Нағыз негроидтік нәсілдер, негізінен, [[Африка|Африкада]] өмір сүреді. Негроидтік нәсілдер де қазіргі кезде басқа құрлықтарда да таралған.<ref> Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3 </ref>
[[File:Kenyan man 2.jpg|thumb|негройдтық нәсіл]]
'''Раса'''<ref>Қазақша энциклопедия 7 том.</ref> (араб. рас — бас, бастау, шығу тегі) — бір антропологиялық түрге жататын, шығу тегі белгілі бір географиялық ареалда таралған адамдар тобы. Р. термині 17 ғ-дан бастап [[Еуропа]] халықтарында тарай бастады. Оны испандықтар мен португалдықтар (''Rasse''), [[француз]]дар (''la rasa''), итальяндықтар (''Razza''), немістер (''Rassа''), ағылшындар ''(the race'') және славян халықтары (''paca'') биол. мағынада кеңінен пайдаланады. [[ЮНЕСКО]] шешімі бойынша (1966 ж.) Р. мәселесінің биол. аспектісі туралы арнайы декларация қабылданған. Онда Р. туралы мынадай негізгі ғыл. қағидалар айтылған:
Line 29 ⟶ 31:
Олар қалай және қандай затты және рухани өркениетті дамытам десе ерікті екендігі көрсетілген. Қазіргі уақытта әлем халықтарының антропол. жүйелеу әдістемелері бойынша еуропеоид, негроид, моңғолоид секілді негізгі үш үлкен Р. белгілі. Бұлардың әрқайсысы бірнеше кіші Р-ларға ажыратылады (қ. Нәсілдер). Сонымен қатар әрбір үлкен Р. жігінде аралас кіші Р-лар бар. Мыс., еуропа тектес және моңғол тектес Р-лар жігінде ерте заманнан бері олардың араласуынан пайда болған кіші тұран тектес (оңт. сібір) Р. бар. Оның өзі мынадай үш антропол. нұсқаға ажыратылады: қазақстандық антропол. нұсқа (''өкілі қазақтар''), [[тянь-шань]] өңірлік нұсқа (''өкілі қырғыздар''), алтай-саяндық нұсқа (''өкілі хакастар'');
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
{{Stub}}
{{wikify}}
[[Санат:Нәсілдер|*]]
[[be:Раса]]
| |||