|
'''Бітеу жара''' - [[мал ауруы]]ның бір түрі. Бул мал денесіне тікен, шөгір, жарғышақ, тіс, тас, [[пышақ]], біз және т.б. жарақаттайтын зат кіргенде, жара аузы жабылып,сол жерге жара түсірген заттың уыты жайылып іріңдеуден пайда болатын [[мал ауруы]].
Кей жағдайда жараның уыты дененің басқа бір бөлігін іріңдетуі мүмкін. Алайда ірің өз айналасын ірітіп, өлеттендіріп, кеулейді. Ірің кеулеген сайын жараның[[жара]]ның аумағы ұлғайып, дененің сол түсын қатты солқылдатып, сыздатып ауыртады, ірің кеулеген жердің үстін қолмен басса, мал ауырсынады.
[[Қазақ емшілері]] бітеу жараны ине, біз, қандауыр,пышақ тәрізді құралдармен[[құрал]]дармен жарып, ішіндегі қанды ірің-соқтаны шығарып, ірің кеулеген қуысты жуып-шайып,тазалайды. Егер жара көлемі үлкендеу болып қан-сөл ағып тұратындай болса, [[ірің]] кеулеген қуыстың асты-үсті мен екі жанын тесіп тазалайды немесе қуыстың бетін ойып алып, жараның бетін ашып, жайдақ жараға айналдырады. Күнде жуып-шайып, кептіріп талқандаған ұлар етін, қыздырылған май, [[қаймақ]] және т.б дәрі-дәрмек жақса, жараның беті қуырылып, тез жетіледі. Ал егер жара өлеттене берсе, оны ақ дәрі, у қорғасын, [[адыраспан]],қара жусан сияқты улы шөптердің қайнатылған суымен жуады. Сонымен қатар [[шыбын-шіркей]] қонбау үшін ащы иісті шөптің ұнтағы қосылған майлы күйені айналасына жағып қояды. Жара жазыла бастағанда қышынады,шыбын-шірекей қонғанда жараны тістеп, жұлып, аяғымен қағып, жараны ұшықтыратын малдарға мойын ағаш, кескек тағылады<ref>Бабалықұлы Ж. Мал ауруларының қазақша атаулары. Алматы:Қайнар, 1986</ref>.
== Дереккөздер ==
|
