Леонардо да Винчи: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Леонардо да Винчи''' ({{lang-it|Leonardo da Vinci}}, [[1452]] ж.жыл [[ақпанның 15 ақпан]], [[Флоренция|Флоренция каласыныңқаласының]] төңірегіндемаңы — [[1519]] ж.жыл [[мамырдың 2 мамыр]], Амбуаза, Түрен, [[Франция]]) ——италияндық ұлы италияндық суретші, әрі ғалым, «Әмбебап адам» ({{lang-la|homo universale}}) түрі — италияндық [[Ренессанс]] мұратының жарқын үлгісі.

Флоренцияның бір аймағындағы Пиеро да Винчи деген Флоренцияныңнотариус бірпен аймағындағыдиқаншы нотариусыотбасынан меншыққан Катерина деген диқаншы қызыныңқыздың баласы, [[Вероккио]]ның сурет өнері саласындағы шәкірті,. тезТез арада ұстазын басып озған Леонардо да Винчи бастапқыда саудагерлік Флоренцияда жұмыссаудагершілікпен істеп, артынанайналысады. әр-түрліАртынан княздер сарайларында шығармашылық ірі жоспарлар ұсынып, еш түсіністік таппадытаппайды. Шаршап,Әбден көңілі қалған ол, [[1516]] ж.жылы [[қаңтар]]да король [[Франсуа I]] королініңұсынысымен Францияға көшіп келу ұсынысын қабылдапкеліп, сол жақта ғұмырының соңғы 4 жылын, осы жақта, Клу (Түрендегі) қамалында бастаған істерін аяқтаумен өткізеді.

ЛеонардодаЛеонардоның қазіргі мағыналыбіз атап жүрген мәнді тегі болмаған; «да Винчи» «Винчи қалашығынан шыққан» дегенді білдіреді. Оның толық есімі — {{lang-it|Leonardo di ser Piero da Vinci}}, яғни «Леонардо, Винчилік Пиеро мырзаның ұлы».

* 1470 — Леонардо да Винчи [[Верроккио]] шеберханасына ([[Флоренция]]) көмекші боп кіреді.

* 1472 — Флоренсия Суретшілер гильдиясыгильдиясының (одағы) мүшесі.

* 1472—14771472-1477 — «[[Исаның шоқындырылуы]]», «[[Ізгі хабар (сурет)|Ізгі хабар]]», «[[Құмырамен бейнеленген Мадонна]]» туындыларымен жұмыс істеудеістейді.

* 1482 — Миландағы Лодовико Сфорца сарайына шақырылады.

* 1487 — құстыңҚұстың ұшуыұшуын негізінденегізге алып, ұшатын машина — ''[[орнитоптер]]ді'' жасауыжасайды.

* 1488 — «[[Ақкіс ұстаған келіншек]]» суреті.

* 1489 — бас сүйектердіңБассүйектердің анатомиялық кескіндері.

* 1490 — «[[Сазгер портреті]]» суреті.

* 1495—14981495-1498 — «[[Жасырын кешкілік (Леонардо да Винчи)|Жасырын кешкілік]]» суреті.

* 1502 — Чезаре Борджаға архитектор, әрі әскери инженер ретінде қазметке тұрады.

* 1503 — Флоренцияға оралады.

* 1503 — «[[Мона Лиза]]» суреті.

* 1505 — құстыңҚұстың ұшу сызбанұсқасы.

* 1506 — [[Милан]]ға оралып, Франция королі (сол кезде Италия солтүстігін басқарған) [[Луи XII]]-ге қызметке тұрады.

* 1507 — адамАдам көзінің құрылысын зерттеуі.

* 1509 — Қасиетті Анна соборында қолтаңба қоюы.

* 1512 — Лев X папасының қорғауымен Римге көшуікөшеді.

* 1514—15161514-1516 — «[[Жохан Шоқындырушы]]» суреті.

* 1516 — ФранцияғаСарай сарайлық суретшісуретшісі, инженер, сәулетші, және механик ретінде Францияға көшуі.

=== Ойлап тапқандарыӨнертапқыштығы ===

Оның тірі кезінде ел мойындаған туындысы — пистолетке арналған (кілтпен қосылатын) дөңгелектікдөңгелек құлпықұлып. Бастапқыда сирек кездескенқолданылған бұл нәрсететік XVI ғасыр ортасына қарай дворяндар арасында, әсіресе кавалерияда, кең тараған. Тіпті лат құрылымында да ізін қалдырған, атап айтсақ:, максимиоиандық доспехдердісауыттарды пистолеттерменпистолетпен ату үшін қолғап, жеңімен бірге қолғап жасай бастады. Дөңгелектік құлпының жақсысәтті ойластырылыпшығарылғандығы шығарғандығысонша сонша,— ол тіпті XIX ғасырда да кездесеқолданыста бердіболды..

Данышпан адамдардың туындылары ғасырларуақыт өте келе мойындалып жататындай,жататыны сияқты Леонардоның ойлап тапқандарының көбісі кейін толықтырылып, өзгертіліпөзгертіле жетілдіріліп, бүгінгі күнге дейін қолданылудақолданыста болып келді.

Мысалы, Леонардо да Винчи ауаны сығып, құбырлырмен жүргізетін құрал жасаған. Бұның қолдану аясы өте кең:Бұны пештерді жағудан …бөлмелерді желдетуге дейін қолданады.

Леонардо — адамныңАдамның су астында көп уақыт болу мүмкіндігі Леонардоны да қызықтырған. алғашқыБұл ғалымодан бұрынғы-соңғы ғалымдарды да қызықтырған емесболатын. Мысалы, Баттиста Альберти Неми көлі түбінен кейбір Рим кемелерін көтеруді жоспарлаған. Леонардо болса жәйжай жоспарлап қана қоймай, су өткізбейтін теріден жасалатын сүңгуірлер костюмінің жобасын жасады. Костюмнің омырауында сүңгуірдің көтерілуін жеңілдету үшін ауамен толтырылатын, көлем ұлғайтқыш қалтасы болған. Леонардоның сүңгуірі демалу үшін, оның қалпағын су бетінде жүзетін күмбезменкүмбезбен жалғайтын, икемге келетін түтікпен жабдықталған.

Леонардо да Винчидың қазіргі тікұшақтың «атасының» сызбанұсқасын жасағаны да баршаға мәлім. Винтінің ұзындығы сызбаға сәйкес 4,8 м болуы тиіс делінген. Ғалым жоспарына сәйкес ол металл окантовкасы, полотномен жабылу керек. Винт осьтің айналасында жүрген адамдардың рычагдырычагты итеруімен айландырыладыайналдырады.Леонардо өз жұмыстарында: «Егер винт механизмі біркелкі жақсы жасалған болса, яғни, еш айырылыс, тесіксіз, және тез айландырылсаайналдырылса, онда ол ауада қолдау тауып биіктеп ұшып кетеді», — деп жазған.

Адамды жүзіп үйретуге керектіңкеректі маңыздысымаңызды дүние — құтқару дөңгелегі. Леонардоның бұл тапқаны қазіргі кезге дейін еш өзгеріссіз қалды деуге болады.

Жүзу қарқынын үдетугеүдету үшін ғалым өзіндік қалғапқолғап ойластырады, бұл біртіндеп бүгінгі ластыға айналады.

СенугеСену қиын, бірақ Леонардо қазу үшін емес, қазылған заттарды көтеру, тасымалдау үшін …экскаваторларды…экскаватор ойлап табады. Ғалымлардың пайымдауынша, экскаваторлар Арно өзенінің арнасын өзгерту жобасына керек болған. Ені 18 м, ұзындығы 6 м болатын шұңқыр қазу жоспарланған. Аутордың суреттері қазатын машина мен шұңқыр өлшемдері жайлы ақпарат береді. Штангаларының әрқилы ұзындығы бар көтергіш кран бірнеше қарсысалмақпен екі немесе одан көп деңгейлі экскавацияда қолданыла алатынымен қызық.. Кран жебелері 180°-қа бұрылу аясымен арнаны толықтай қамти алды. Экскаватор рельстерге орнатылып, жұмыс орны өзгерген сайын, орталық рельстегі винттік мехинизм көмегімен алдыға жылжып отырған.