Тоғыз-құмалақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Тоғызқұмалақ ережесі
18-жол:
== Тоғызқұмалақ ережесі==
 
Тоғызқұмалақ ойыны арнайы тақтада екі адам арасында ойналады.
Ойын тақтасы – 2 қазан, 18 отау, 162 құмалақтан тұрады.
Ойын басында әр ойыншыға бір қазан,
26-жол:
 
Тақтаның жазу үлгісіндегі жалпы құрылысы төмендегідей:
 
 
№9 №8 №7 №6 №5 №4 №3 №2 №1 - отаулар
Line 36 ⟶ 37:
Берілген диаграммаларда бастаушының отаулары мен ондағы құмалақтар мөлшері үнемі төменгі жағында орналасады.
І. ===Жүріс жасау ерекшеліктері===
Жүріс ойыншылар тарапынан кезектесіп жүріледі.
Жүрісті кімнің жасайтыны жеребемен немесе қарсыластардың келісімімен анықталады.
 
*1. Жүріс жасау үшін өз жағыңыздағы отаулардың бірінен біреуін орнына қалдырып,
қалған құмалақтарды қолға алып, солдан оңға қарай бір-бірлеп таратамыз.
Тарату сәтінде құмалақтар өз отауларымыздан асып кететін болса,
Line 58 ⟶ 60:
 
*2. Отаудағы жалғыз құмалақ көрші отауға жүргенде орны бос қалады.
3. Жүріс жасаған кезде отауларға құмалақ салмай немесе 2-3 құмалақ бөліп алып жүруге болмайды.
 
*3. Жүріс жасаған кезде отауларға құмалақ салмай немесе 2-3 құмалақ бөліп алып жүруге болмайды.
ІІ. Тұздық алу ережесі
 
Тоғызқұмалақ ойынында құмалақтан басқа ойында бір рет қарсыластың отауын ұтып
ІІ. ===Тұздық алу ережесі===
Тоғызқұмалақ ойынында құмалақтан басқа ойында бір рет қарсыластың отауын ұтып
алуға да болады. Оны ежелде – “тұзды үй”, қазіргі тілде – тұздық деп атайды.
*4. Тұздық алу үшін жүріс жасаған кезде, қарсыластың екі құмалағы бар отауына
таратқан құмалағыңыздың соңғысын түсіру керек.
Сонда сол отауда қалыптасқан 3 құмалақпен бірге отау да ұтып алынып, ойынның
Line 70 ⟶ 73:
Енді жүріс жасалған сайын тұздық алынған отауға түсетін бір құмалақ,
міндетті түрде сіздің қазаныңызға салынып отырады.
 
Тұздық алынған отауға арнайы белгі қойылады.
Жазбаша түрде – Х деген шартты таңбамен белгіленеді.
Мәселен, төмендегі диаграммаға қарайық.
Line 78 ⟶ 82:
10 10 10 10 10 10 2 11 1 (12)
Осы жағдайда қостаушы ойыншы №7 отаудағы 10 құмалағын тарату арқылы,
соңғы құмалағын бастаушының №7 отауына түсіріп, ондағы 2 құмалақты үшеу етіп,
осы құмалақтарды ұтумен қатар, осы отауға тұздық жариялайды.
Line 87 ⟶ 91:
11 11 11 11 11 11 Х 11 1 (12)
Ендігі кезде бүкіл ойын барысында №7 отау – қостаушының меншігіне айналады.
*5. Тұздық ойында бір рет алынады және №9 отаудан ешқашан алынбайды.
*6. Тұздық аттас отаулардан алынбайды.
Мысалы, жоғарыдағы диаграммадағы жағдайда қостаушы ойыншы №7 отаудан тұздық алды,
енді бастаушы ойыншы ойын барысында бұл отаудан тұздық алуға қақысы жоқ.
 
ІІІ. ===“Атсырау” ережесі===
 
Ойын аяқталуға жақындаған сайын әр ойыншының отауларындағы құмалақ таусыла бастайды.
Әр құмалақ ұтып алынған сайын немесе тұздыққа түскен сайын қарсыластардың
жүріс мөлшері кеми береді.
Сондықтан ойын соңында қарсыластардың бірінің отауларында жүріс жасай алмайтын жағдай да кездеседі.
*7. Ойыншылардың бірінің отауларындағы құмалақты бірінші таусып алып,
жүріссіз қалуы – атсырау деп аталады.
*8. Атсырауға ұшыраған ойыншының қарсыласы бұл жағдайда қосымша бір жүріс жасап,
барлық құмалақтарды өз қазанына салып алады. Мысалы:
Line 109 ⟶ 113:
Осы тақтадағы жағдайда жүріс бастаушыдан. Ол №9 отаудағы 4 құмалағын таратады.
 
Өз кезегінде қостаушы №1 отауға түскен 1 құмалақты жүреді.
Бастаушы №9 отаудағы жалғыз құмалақты 1 отауға салады.
Қостаушы кез келген отаудағы құмалақпен, мәселен, 1 отаудағы 1 құмалақпен жүріс жасайды.
Line 119 ⟶ 124:
– – – – – – – – – (76)
Енді қостаушы отауларындағы 8 құмалақты қазанына салып, ойынның есебін жүргізеді.
 
Есеп 76-86. Қостаушы ұтты.
*9. Егер “атсырау” жағдайында қосымша жүріс жүрілген кезде,
құмалақтар амалсыздан қарсыластың отауларының біріне түсіп, жүріс беретін болса,
ойын әрі қарай жалғаса береді.
Сонымен қатар ойыншы ойын барысында 82 құмалақ жинаса да,
нәтиженің дәлдігі үшін ойынды соңына дейін ойнауы тиіс.