Наполеон Бонапарт: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Наполеон I дегенді Наполеон Бонапарт дегенге жылжытты
уикилендіру
1-жол:
[[Сурет:Jacques-Louis David 011.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Наполеон, 1797 жыл]]''.]]
[[Сурет:Jacques-Louis David 007.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Наполеон, 1800 жыл]]''.]]
[[Сурет:Napoleon Bonaparte.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Наполеон, 1812 жыл]]''.]]
'''Наполеон Бонапарт''' <ref>[[Қазақ({{lang-it|Napoleone Энциклопедиясы]]"Қазақ Энциклопедиясы"Buonaparte}}, 6{{lang-fr|Napoléon том</ref>(''Napolеon'')Bonaparte}}, [[Наполеон15 Бонапарттамыз]] (''15.8.1789[[1769]], [[Аяччо]], [[Корсика]] — [[5.5. мамыр]] [[1821]], [[Лонгвуд]], [[Әулие Елена аралы]]'') [[Франция]]ның мемлекет қайраткері, қолбасшы, [[император]] (''1804 – 14 және 1815''1804—1815).
 
== Өмірбаяны ==
Ақсүйектер отбасынан шыққан. 1785 жылға дейін [[Бриен]] және [[Париж]] <ref>А.З., Наполеон Бонапарт, М., 1971</ref> әскери мектептерінде оқыған. Франциядағы 1789 – 94 ж. революция кезінде [[Тулон ]]қаласын азат еткені үшін 24 жасар Наполеон I капитандықтан бригадалық [[генерал ]]дәрежесіне дейін көтерілді. 1796 ж. [[Италия]]ға жорық жасаған армияның бас қолбасшылығына тағайындалды. Осы және кейінгі [[Египет|Египетке жасаған]] жорықтары кезінде өзін аса көрнекті қолбасшы ретінде көрсетті. 1799 ж. 9 қарашада (''18 [[брюмер]]де'') биліктегі дағдарысты пайдаланып, мемл. төңкеріс жасады. Ол елде алғашында консулдық, одан кейін [[империя]] (''1804 ж. 18 мамыр'') түріндегі әскери диктатура орнатты. Якобишілдер мен роялшылдарға соққы берді. Өнеркәсіп пен сауданы дамытты. 1800 ж. француз банкін құрды. Мемлкеттің қуатты арттырудың басты тірегі өнеркәсіпті дамыту деп білді. Әскери өнер саласында рев. Франция армиясында қалыптасқан жаңалықтарды одан әрі жетілдірді. Тарихи жағдайға байланысты орасан зор әскери күшті тактикалық және стратегиялық жағынан тиімді пайдалана білді. Оның әскери қағидасы: “сан жағынан әлсіздікті қимылдың жылдамдығымен толтыру” болды. 1804 жылға дейін республика атын жамылып келген диктаторлық өкіметті буржуазиялық мемлекетті нығайтуға пайдаланды. [[Директория]] кезінде сақталған ұлттық уәкілдікті сайланып қойылатын басқару жүйесін жойды.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]]"Қазақ Энциклопедиясы", 6 том</ref>
 
== Өмірбаяны==
Ақсүйектер отбасынан шыққан. 1785 жылға дейін [[Бриен]] және [[Париж]] <ref>А.З., Наполеон Бонапарт, М., 1971</ref>әскери мектептерінде оқыған. Франциядағы 1789 – 94 ж. революция кезінде [[Тулон ]]қаласын азат еткені үшін 24 жасар Наполеон I капитандықтан бригадалық [[генерал ]]дәрежесіне дейін көтерілді. 1796 ж. [[Италия]]ға жорық жасаған армияның бас қолбасшылығына тағайындалды. Осы және кейінгі [[Египет|Египетке жасаған]] жорықтары кезінде өзін аса көрнекті қолбасшы ретінде көрсетті. 1799 ж. 9 қарашада (''18 [[брюмер]]де'') биліктегі дағдарысты пайдаланып, мемл. төңкеріс жасады. Ол елде алғашында консулдық, одан кейін [[империя]] (''1804 ж. 18 мамыр'') түріндегі әскери диктатура орнатты. Якобишілдер мен роялшылдарға соққы берді. Өнеркәсіп пен сауданы дамытты. 1800 ж. француз банкін құрды. Мемлкеттің қуатты арттырудың басты тірегі өнеркәсіпті дамыту деп білді. Әскери өнер саласында рев. Франция армиясында қалыптасқан жаңалықтарды одан әрі жетілдірді. Тарихи жағдайға байланысты орасан зор әскери күшті тактикалық және стратегиялық жағынан тиімді пайдалана білді. Оның әскери қағидасы: “сан жағынан әлсіздікті қимылдың жылдамдығымен толтыру” болды. 1804 жылға дейін республика атын жамылып келген диктаторлық өкіметті буржуазиялық мемлекетті нығайтуға пайдаланды. [[Директория]] кезінде сақталған ұлттық уәкілдікті сайланып қойылатын басқару жүйесін жойды.
== Сыртқы саясаты ==
Сыртқы саясатта Англия басшылық еткен коалициямен экон. және саяси үстемдікке таласты. Наполеон I-нің жүргізген соғыстары басқыншылық, тонаушылық сипатта болғанымен, Еуропадағы феод.-абс. құрылымдарға соққы берді. Үздіксіз соғыстар Францияның жағдайын нашарлатты. 1812 ж. маусымда Ресейге қарсы соғыс ашты. Бұл соғыста Наполеон I әскерінің жеңіліске ұшырауы империяның құлауының басы болды. 1814 ж. наурызда Францияға қарсы коалиция әскерлерінің Парижге кіруі Наполеон I-ні тақтан бас тартуға мәжбүр етті. Наполеон I [[Эльба]] аралына айдалды. Дегенмен ол 1815 ж. наурызда француз тағын қайтадан басып алды (“Жүз күн”). [[Ватерлоо]] түбінде одақтастар әскерінен жеңіліске ұшыраған соң тақтан екінші рет бас тартты (''1815 ж. 22 маусым''). Өмірінің соңғы жылдарын Әулие Елена аралында ағылшындардың тұтқыны ретінде өткізді. Сонда асқазан жарасынан қайтыс болды. Сүйегі 1840 ж. Парижге әкелініп, Мүгедектер<ref>История человечества, М., 2002</ref> үйіне қойылды.
<ref>[[История человечества]], М., 2002</ref> үйіне қойылды.
 
== Дереккөздер ==
 
<references/>
== Сілтемелер ==
* [[Ән]]
* [[Би]]
* [[Діни ұйымдар]]
* [[Әулие]]
* [[Шариғат]]
 
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
 
[[Санат:1769 жылы туғандар]]
Line 27 ⟶ 17:
[[Санат:Франция қолбасшылары]]
[[Санат:Франция императорлары]]
 
{{Link FA|az}}
{{Link FA|ceb}}
 
{{Link FA|hr}}
{{Link FA|mk}}
 
{{Link GA|de}}
{{Link GA|en}}