Торғай (өзен, Шалқартеңіз алабы): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

{{мағына|Торғай}}

 

[[Қостанай облысы|Қостанай облысындағы]] [[Жалдама]] және Қараторғай өзендері қосылған жерден басталып, [[Ақтөбе облысы|Ақтөбе облысындағы]] [[Қаракөл]] көліне 8 км жетпей тартылып қалады. Аңғары өзен басынан [[Торғай ауылы|Торғай ауылына]] дейін кең, ені — 40—60 км, жиегі жайпақ, жайьлмасы тегіс, одан ені — 10— 60 м бірнеше өзектер тарап, терендігі 2-6 м қарасулар пайда болады. Арнасының ені 45—100 м, Торғай аулынан төменгі сағасына дейінгі өзен аңғары (ені — 5—10 км) Тосын құмы өңірінде, бірте-бірте жайылмасы 0,5—1,5 км-ге, ал арнасы 40 м-ге дейін тарылады. Ірі салалары: [[Ырғыз]], [[Сарыторғай]], Қайыңды, Өлкейек, Қараторғай, Жалдама. [[Жауын-шашын]], ыза суынан толысады. Жылдық орташа су шығыны Тосын құмы тұсында секундына 10,6 м³. Торғай өзеніне құятын, не одан тарайтын ағыңды өзендердің болуы және көптеген терең иірім қарасулардағы мол су қоры [[Мал шаруашылығы|мал шаруашылығын]], балық аулау кәсібін дамытуға қолайлы. Өзен жайылмасы шабындық, мал жайылымы. Соңғы кезде Торғай өңіріндегі өзендер суы өнеркәсіптік мақсатта, егін суаруға пайдаланыла бастады.<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, Мектеп, 2002.</ref>