Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Talghatuly (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
==Жалпы мәлімет==
'''Әнұран''' - ({{lang-el|hymnos}} - мадақ ән) - Отанды, [[Атамекен]]ді, мемлекетті, тарихи оқиғалар мен олардың батырларын мадақтайтын [[поэзия]]лық-[[музыка]]лық шығарма, мемлекеттің негізгі рәміздерінің бірі. Әнұранның бірнеше түрлері болады: әскери, діни, төңкерістік және т.б. Оның әуені де, сөзі де рух көтеретін салтанатты, үлкен мақсаттарға жетелейтін мәтіні болу керек.
Кейбір күрделі
== Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Мемлекеттік Әнұраны ==
{{main|Қазақ КСР-і әнұраны}}
1943 жылы Қазақ КСР-ның алғашқы Мемлекеттік Әнұранын жасауға байқау жарияланған болатын. Соңғы нұсқасы ретінде [[Төлебаев, Мұкан Төлебайұлы|Мұқан Төлебаев]], [[Брусиловский, Евгений Григорьевич|Евгений Брусиловский]] мен [[Хамиди, Латыф Абдулхаевич|Латифа Хамедидің]] әуеніне жазылған [[Тәжібаев, Әбділда|Ә. Тәжібаевтың]], [[Мұхамедханов, Қайым Мұхамедханұлы|Қ. Мұхамедхановтың]], [[Мүсірепов, Ғабит Махмұтұлы|Ғ. Мүсіреповтың]] мәтіні қабылданды. Кейбір деректер бойынша сол әнұран мәтінінің толыққанды авторы [[Мұхамедханов, Қайым Мұхамедханұлы|Қ. Мұхамедхановтың]] болып табылады, ал басқа авторлардың үлесі мәтін басындағы «ер қазақ»-тан «біз қазақ»-қа ауыстыруымен шектеледі.<ref name="белякина">А. Белякина. Человек-легенда. — Алматы :2009. ISBN 978-601-06-0422</ref>
Кеңестік дәуірде [[1945 жыл]]ы бекітілген [[Қазақстан]] [[әнұран]]ының сөзі коммунистік идеология талабына сай, жалған оптимистік рухта жазылған.<ref> Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6 </ref>.
{{Infobox anthem
| title = Қазақ КСР-ның (ССР-ның) Мемлекеттік Әнұраны
| transcription =
| kazakh_title =
| image =
| image_size =
| caption = Әнұранның мәтіні және ноталары.
| prefix = Мемлекеттік
| country = {{KAZ}}
| composer = [[Төлебаев, Мұкан Төлебайұлы|Мұқан Төлебаев]], [[Брусиловский, Евгений Григорьевич|Евгений Брусиловский]], [[Хамиди, Латыф Абдулхаевич|Латифа Хамеди]]
| author = [[Тәжібаев, Әбділда|Ә. Тәжібаев]], [[Мұхамедханов, Қайым Мұхамедханұлы|Қ. Мұхамедханов]], [[Мүсірепов, Ғабит Махмұтұлы|Ғ. Мүсірепов]]
| adopted = 1943-1945
| until = 1992
| sound = Kazakhstan 1945-1992.ogg
| sound_title =
}}
{| class="standard" width="300;"
|--
!Қазақ КСР-ның (ССР-ның) Мемлекеттік Әнұраны
|-
|
: Біз қазақ ежелден еркіндік аңсаған,
: Бостандық өмір мен ар үшін қиған жан.
: Торлаған тұманнан жол таппай тұрғанда,
: Жарқырап Лениндей күн шығып, атты таң.
:: Жасасын Советтер Одағы,
:: Жеткізген еркіндік, теңдікке,
:: Бастайтын елдерді бірлікке,
:: Жеңіске, шаттыққа, ерлікке!
: Дақ салмай Лениннің жеңімпаз салтына,
: Ұрпағы қосты даңқ Отанның даңқына,
: Одақтас, ұрандас елдердің қамқоры,
: Көп алғыс айтамыз ұлы орыс халқына.
:: Жасасын Советтер Одағы,
:: Жеткізген еркіндік, теңдікке,
:: Бастайтын елдерді достыққа,
:: Жеңіске, шаттыққа, ерлікке!
: Іргелі мемлекет, ерікті болдық ел,
: Достықпен, бірлікпен жайнайды туған жер.
: Еңбекте, майданда, жеткізген жеңіске
: Данышпан партия — сүйікті кемеңгер.
:: Жасасын Советтер Одағы,
:: Жеткізген еркіндік, теңдікке,
:: Бастайтын елдерді бақытқа,
:: Жеңіске, шаттыққа, ерлікке!
|}
==Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны (1992-2006)==
В начале [[1992 год]]а был объявлен конкурс на музыку и текст нового гимна Республики Казахстан. В отборочную комиссию были направлены около 750 проектов. В ходе обсуждения общественность высказала мнение о необходимости сохранения музыки предыдущего гимна. Победителями в конкурсе вышли четверо. Трое из них: Музафар Алимбаев ({{lang-kk|Мұзафар Әлімбаев}}), Туманбай Молдагалиев ({{lang-kk|Тұманбай Молдағалиев}}), [[Мырзалиев, Кадыр Гинаятович|Кадыр Мырзалиев]] ({{lang-kk|Қадыр Мырза Әлі}}) — известные поэты среднего поколения. К ним присоединилась поэтесса Жадыра Дарибаева. Музыка сохранилась прежняя.
[[9 мая]] [[2000 год]]а проходила церемония возложения венков к памятнику воинам, после которой президент страны [[Назарбаев, Нурсултан Абишевич|Н. А. Назарбаев]] прилюдно сказал, что необходимо заменить гимн, и дал поручение председателю [[Мажилис парламента Казахстана|мажилиса]] [[Туякбай, Жармахан Айтбаевич|Ж. А. Туякбаю]]<ref name=serikbolsyn>{{статья|автор=Курманбаев Е.|заглавие=Серикболсын Абдильдин: Обидно за нацию|издание=Правда Казахстана|год=10 июня 2010|номер=22 (394)|страницы=4}}</ref>. Через несколько недель депутат Мажилиса [[Рустемов, Нурбах Турарович|Н. Т. Рустемов]] выдвинул инициативу принять в повестку дня Мажилиса проект закона «Об изменение гимна Казахстана» на стихи Назарбаева<ref name=serikbolsyn/>. Проект был принят к рассмотрению, однако после ряда публикаций в газетах был доказан факт [[плагиат]]а — стих «Қазағым менің», напечатанный в издательстве «Ана тілі» в [[1998 год]]у под авторством Назарбаева, отличался только заголовком от стиха «Елім менің», опубликованного в газете «Егемен Қазақстан» в [[1996 год]]у под авторством Туманбая Молдагалиева<ref name=serikbolsyn/>. [[28 июня]] [[2001 год]]а президент страны прислал на заседание двух палат [[Парламент Казахстана|парламента]] письмо с просьбой снять вопрос с повестки дня, за что депутаты проголосовали единогласно<ref name=serikbolsyn/>.
{{Infobox anthem
| title = Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны
| transcription =
| kazakh_title =
| image =
| image_size =
| caption = Әнұранның мәтіні және ноталары.
| prefix = Мемлекеттік
| country = {{KAZ}}
| composer = [[Төлебаев, Мұкан Төлебайұлы|Мұқан Төлебаев]], [[Брусиловский, Евгений Григорьевич|Евгений Брусиловский]], [[Хамиди, Латыф Абдулхаевич|Латифа Хамеди]]
| author = [[Әлімбаев, Мұзафар|М. Әлімбаев]], [[Молдағалиев, Тұманбай|Т. Молдағалиев]], [[Мырза Әлі, Қадір|Қ. Мырза Әлі]], [[Дәрібаева, Жадыра|Ж. Дәрібаева]]
| adopted = 1992
| until = 2006
| sound = Kazakhstan 1992-2006.ogg
| sound_title =
}}
{| class="standard" width="300;"
|--
!Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны
|-
|
: Жаралған намыстан қаһарман халықпыз,
: Азаттық жолында жалындап жаныппыз.
: Тағдырдың тезінен, тозақтың өзінен
: Аман-сау қалыппыз, аман-сау қалыппыз.
:: ''Қайырмасы'':
: Еркіндік қыраны шарықта,
: Елдікке шақырып тірлікте!
: Алыптың қуаты — халықта,
: Халықтың қуаты — бірлікте!
: Ардақтап анасын, құрметтеп данасын,
: Бауырға басқанбыз баршаның баласын.
: Татулық, достықтың киелі бесігі -
: Мейірбан Ұлы Отан, қазақтың даласы!
:: ''Қайырмасы'':
: Талайды өткердік, өткенге салауат,
: Келешек ғажайып, келешек ғаламат!
: Ар-ождан, ана тіл, өнеге-салтымыз,
: Ерлік те, елдік те ұрпаққа аманат!
:: ''Қайырмасы'':
|}
==Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны (2006-)==
{{Infobox anthem
| title = Менің Қазақстаным
Line 26 ⟶ 131:
{| class="standard" width="300;"
|--
!Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұраны (2006-)
|-
|
| |||