Шырғанақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
95.59.112.207 (талқылауы) істеген нөмір 855104 түзетуін жоққа шығарды |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Taxobox
| name = Шырғанақ
| image = Hippophae rhamnoides-01 (xndr).JPG
| image_width =
| image_length =
| image_caption =
| regnum = [[Plant]]ae
| divisio = [[Flowering plant|Magnoliophyta]]
| classis = [[Dicotyledon|Magnoliopsida]]
| ordo =
| familia =
| subfamilia =
| genus = ''[[Шырғанақ]]''
}}
== Өсімдік туралы ==
Шырғанақ – бұталы немесе шағындау ағаш болып саналатын тікенді өсімдік. Жапырағы мен гүлі бір уақытта ашылады. Қазақстан жерінде бір ғана түрі кездеседі. Тау етегінде, тоғайлы алқапта, [[өзен]]-[[су]] жағалауларында, жартасты, тасты тау беткейлерінде өседі. Жапырағы күміс түстес. Сәуір, мамыр айларының аралығында гүлдейді. Гүлдеп біткен соң жеміс салады. Жемісі қазан айында піседі. Күзде жемісінде болатын ащы дәм алғашқы қара суықтан кейін жоғалады. Жемісінде 8 % шырғанақ майы бар, каротинге бай. Құрамындағы дәрумендердің қасиетін жоғалтпау үшін жемісін ағаш бөшкелерде, күн көзінен таса жерлерде сақтау керек. Шырғанақтың жемісінен шырынды сусындар, қайнатпа, тосап жасалады. Шырғанақ майы терідегі жаралар мен күйіктерді жазады. Адамның ішкі ағзасының жұмысын жақсартып, бауырдың негізгі қасиетін сақтауға көмектеседі. Көптеген қатерлі ісіктерді емдеуге, хирургиялық операциялардан кейін де қолданылады. Өсімдіктің бұтасы тығыз және қатты болып келеді. Сондықтан оны жылжитын [[құм]]дардың жолына егіп, таудағы жүретін көшкінге тосқауыл ретінде жартасты [[тау]] беткейлеріне егуге болады.
Көгалдандыруда жеке немесе топтап егуге және жасыл қоршау ретінде өсіруге болады.
==Күтімі==
Ашық [[күн]] көзінде өскенді қалайды.
==Көбейтілуі==
==Сілтемелер==▼
Шырғанақ тұқымынан да, [[тамыр]] және қалемшесімен де көбейеді. Жаңадан шыққан өскіні 4-5 жылдан кейін ғана жеміс бере бастайды. Тұқымы арқылы күз мезгілінде көбейеді.
== Шәңгіш туралы тақпақ ==
Тау баурайы, өзен, су жағасында,
Кездеседі шырғанақ өсімдігі.
Дәруменнің көп түрі бар осында,
Емдік үшін [[адам]]дар жесін мұны.
▲== Сілтемелер ==
* [http://www.gulstan.kz/ Гүлстан, өсімдіктер туралы сайт]
==Пайдаланылған әдебиет</span>==
Қ 74 Құлжабаева Г.Ә.;«Өсімдіктер әлемі» оқу-әдістемелік кешені, Жидектер: Дидактикалық материал. - Алматы, 2011. - 16 б;ISBN 978-601-7237-31-8
<references/>
| |||