Өзен атырауы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш {{Суретсіз мақала}} үлгісін үстедім
ш уикилендіру, қате
1-жол:
==Жалпы мағлұмат==
[[ФайлСурет:Manavgat Waterfull.jpg|thumb|330px| Өзен атырауы]]
Атырау — ірі [[өзен|өзендердің]] [[көл|көлге]] немесе [[теңіз|теңізге]] құяр жерінде өзен шөгінділерінен пайда болатын, тарамдар мен тармақтарға тілімденген [[ойпат]]. Ол өзен ағыны, теңіз толқуы, желқума-желбөгет ағысы, судың толығуы мен қайтуы, т.б. құбылыстардың өзара күрделі әрекеттесуінің нәтижесінде қалыптасады. Атыраудың беті негізінен тегіс, ортасы дөңестеу болып келеді. Оның өсу жылдамдығы әр өзенде әр түрлі болады және жылына бірнеше метрден жүздеген метрге жетеді. Атырау пішіні үш бұрышты ([[Ніл]], [[Іле]] өзендері), қалақ ([[Миссисипи (өзен)|Миссисипи өзені]]), доға ([[Лена]] өзені), құстұмсық ([[Тибра]] өзені) болады, кейде бөлініп ([[Камчатка (өзен)|Камчатка өзені]]) не ілгері ([[Еділ]], [[Жайық]] өзендері) шығып тұрады. Амазона[[Амазонка]], Ганга[[Ганг]] өзендерінің атырауы 100000 км2, Еділ өзенінде13000 км2, Іленің Атырауыатырауы 5,0 мың км2-ге жетеді.
 
==Қосымша==
'''Атырау''' - өзеннің сағасындағы, негізінен, өзен шөгінділерінен түзілген және оның тарамдары мен тармақтарының жүйесімен тілімденген ойпат. Ол өзен ағысының, теңіз толқуының және желкөтерме-желқума ағыстардың өзара орекеттерініңәрекеттерінің әсерінен пайда болады. Атыраудың тез ұлғайып қалыптасуына өзенмен ағып келген тасындылардың молдығы мен ірілігі, суқойма деңгейінің төмендеуі, [[өзен сағасы|өзен сағасының]], шығанақтың үшкір шетінде немесе [[лагуна|лагунада]] (коршалған атырауда) болуы, сондай-ақ өзен құятын алаптың таяз болуы жақсы жағдай жасайды.
 
==Атыраулық жаға==
Атыраулық жаға - өзенмен ағып келіп, атыраудың сыртқы шетінде шөккен, борпылдақ қабаты тосқындардан түзілген, біршама тармақталған немесе тарамдалған аласа, жазық бетті жаға.
 
==Атыраулық көл==
==АТЫРАУЛЫҚ КӨЛ==
Өзен тасыған кезде судың жаға бойлық белестерді бұзып өтіп, атыраудың ойпаң жерлеріне құйылуынан пайда болған не атырау қойнауларының арасында бөлектеніп қалған теңіздің немесе көлдің суға толған бөліктері. Атыраулық көлдер өзен және теңіз суларымен қоректенеді.
 
==Атыраулық шөгінділер==
==АТЫРАУЛЫҚ ШӨГIНДIЛЕР==
Өзеннің сағалық өңірінде - атырауда тосқындардың қорлануы иегізінде пайда болған әр түрлі механикалық құрамдағы шөгінділер. Өзен сағасынан теңізге қарай алыстаған сайын шөгіндіні құрайтын материал жұқаланып, біртектіленеді және қабаттылығы тегістеліп, ең соңында белгісіз болып қалады.