Қола дәуірі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
15-жол:
Қола дәуіріндеті экономиканың басты-басты екі батыты болып табылатын мал шаруашылығы мен металлургияның тез дамуы өндіргіш күштердің өсуіне, қоғамдык еңбек мамандануының күшеюіне, қоғамдық өмірдегі ірі өзгерістерге жеткізді. Жеке отбасылар оқшауланды, отбасылық меншік кеңейді, рулық қауым ішінде мүлік теңсіздігі өсті.
==
Қола дәуірінде [[Азия]]да бұрын қалыптасқан қала мәдениеті (Месопотамия, Элам, Мысыр, Сирия) одан әрі дами түсті және жаңа мәдениеттер (Үндістанда – Хараппа, Қытайда – Инь) қалыптасты. Мұндай жағдай Еуропада да байқалды. Қала жұрттары, сарайлар, жергілікті жазу, т.б. деректер Еуропадағы өзіндік мәдени орталық еді. Бұл дәуірде кен қорына бай Кавказдың маңызы зор болды. Ол Шығыс Еуропаның далалық аудандарын [[мыс]] бұйымдарымен жабдықтайтын [[Еуразия]]дағы ең ірі металлургия орталықтарының біріне айналды.
Қазақ жерін сол тұста мекендеген тайпалардың осы кезеңдегі мәдениеттері қола дәуірі ескерткіштері алғаш ашылған жерлердің атымен – [[Андрон мәдениеті]], [[Беғазы-Дәндібай Мәдениеті|Беғазы-Дәндібай]] мәдениеті деп аталады. Қазақстандық археологтардан қола дәуірі бойынша [[Орталық Қазақстан]]ды [[Марғұлан Әлкей Хақанұлы|Ә.Марғұлан]] мен [[Ақышев Кемел|К.Ақышев]], [[Солтүстік Қазақстан облысы|Солтүстік Қазақстанды]] А.Оразбаев, [[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстанды]] [[Черников Сергей Сергеевич|С.С. Черников]] пен А.Г. Максимова зерттеп, әр аймақтардағы өзгешеліктерді ашып көрсетті. Қола дәуірін кезеңге бөлуде зерттеушілер арасында әр алуан пікірлер бар. Қазақ жеріндегі қола дәуірі мәдениеттерінің басталуы мен дамуын [[Марғұлан Әлкей Хақанұлы|Ә.Марғұлан]] негізгі үш кезеңге бөледі. Алғашқы кезеңі – ортаңғы; өркендеп дамыған кезеңі – [[Нұра]] және [[Атасу]] сатылары; соңғы кезеңі – өтпелі сәт пен [[Беғазы-Дәндібай Мәдениеті|Беғазы-Дәндібай]] мәдениетінен тұрады. Қола дәуірндегі экономиканың басты екі бағыты болып табылатын мал шаруашылығы мен металлургияның тез дамуы өндіргіш күштердің өсуіне, белгілі бір еңбек саласына маманданудың күшеюіне, қоғамдық өмірдегі ірі өзгерістерге жеткізді.
|