'''Итжүзім''' ([[латын тілі|лат.]] [http://www.golkom.ru/book/35_23.html Bryonia]) – [[Асқабақтар тұқымдасы|асқабақ тұқымдасына]] жататын [[Көп жылдық шөптер|көп жылдық шөптесін өсімдіктер]] туысы. [[Сурет:Bryonia dioica (male flower).jpg|right|thumb|200px|Итжүзім]] Дүние жүзінде [[Орта Азияда]], [[Батыс Еуропада]] және [[Жерорта теңіз]] аймағында кездесетін 12 түрі белгілі. [[Қазақстан|Қазақстанның]]ның оңтүстік және оңтүстік-шығыс аудандарындағы [[жазық]] жерлер мен [[тау]] аңғарларында, сондай-ақ [[орман]] шеті мен [[Бұта|бұталар]] арасында өсетін 3 түрі бар. Олардың ішінде [[реликті]] түр өте сирек, тек [[Шардара|Шардара алабы]] мен [[Қызылқұм|Қызылқұмда]]да ғана кездесетін [[Қаражеміс|қаражемісті]] Итжүзім (В. melanocarpa) қорғауға алынып, Қазақстанның ''« [[Қызыл кітап|Қызыл кітабына»]]»'' енгізілген. Оның биіктігі 2 – 4 м. [[Тамыр|Тамыры]]ы жуан, [[түйнекті]], [[сабақ|сабағы]] көп бұтақты, шырмалып өседі. Етжеңді, бестармаққа бөлінген төменгі жағындағы [[жапырақ|жапырақтары]]тары ірі болады. [[Бір үйлі өсімдіктер|Бір үйлі]], сарғыш жасыл гүлі дара жынысты. [[тұқым|Тұқымынан]] көбейеді. [[Сәуір]] – [[мамыр]] айларында гүлдеп, [[маусымда]] [[жемісі]] піседі. [[Жеміс|Жемісі]]і – шар тәрізді қою жасыл түсті [[жидек]]. Бұл [[Өсімдіктер|өсімдіктің]] [[тамыр|тамырынан]]ынан алынатын құрғақ ұнтақты [[Жануарлар|жануарлардың]] әр түрлі жарасын емдеуге қолданады. Итжүзімнің тағы бір түрі – [[сыртдән]]. Итжүзімінің [[тамыр|тамырында]]ында улы [[брионин]], [[брейн глюкозидтері]], [[шайыр]], [[крахмал]], [[балауыз]], [[минералды тұздар]], [[органикалық қышқылдар]] болады. Оны [[халық медицинасы|халық медицинасында]]нда [[несеп]] жүргізетін, [[қақырық]] түсіретін, ауруды бәсеңдететін және [[қан]] тоқтататын [[дәрі]] ретінде пайдаланады. Тұқымында [[эфир майы]] (1,5 – 2,1%) болғандықтан [[сабын]] қайнатуға қолданылады. Сондай-ақ гүлінен [[ара|аралар]]лар [[бал]] жинайды.<ref name="test">Қазақстан Энциклопедиясы</ref>