Алтай аймағы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
74-жол:
 
==Тарихы==
Алтай аймағы ертеде [[найман]], [[керей]], [[қаңылы]], [[үйсін]], тағы басқа түркі тектес тайпалардың мекені болған. 8 — 9 ғасырда [[Енисей қырғыздары]], 12 — 13 ғасырда [[наймандар]], 14 ғасырда [[Әмір Темір]], 16 — 18 ғасырда [[моңғол]]дар ([[ойрат]]тар), 18 ғасырдың II жартысында [[керей]]лер билік құрды. [[1758]]-жылдан бергі Қытайдың [[Манжұр империясы]]ның бұл өлкені өз қоластына қаратпақ болған ниеті [[1864]]-жылы Қатай мен Ресей арасындағы шекара келісімінен соң жүзеге асты. [[1904]]-жылы [[Моңғолия]] арқылы [[Пекин]]ге тікелей қарайтын болды. [[1911]]-жылы Цинхай революциясынан кейін Қытай отаршыларының қолына көшті. [[1919]]- жылы Алтай аймағы [[Шыңжаң Ұйғыр аутономиялық ауданы|Шыңжан өлкесіне]] қосылды. [[1912]] —[[1928]] жылдары Яң Зыңшин, [[1928]] — [[1933]] жылдары Жин Шурын, [[1933]] — [[1944]] жылдары Шэн Ши Сай басқарған өлкелік Қытай үкіметінің езгісінде болды. [[1940]]-жылы Алтай аймағында қазақ шаруаларының Қытай үстемдігіне қарсы ұлт-азаттық көтерілісі болды. Бұл көтерілістің нәтижесінде Алтай аймағы [[Шығыс Түркістан Республикасы]]ның ([[1944]]-[[1949]]) құрамына кірді ([[1945]] қыркүйек), [[1949]]-жылы [[Шығыс Түркістан Республикасы]] құлағаннан кейін Шыңжан өлкелік үкіметіне қарады. 1954 жылы Қытай Халық Республикасындағы қазақтар тығыз орналасқан Іле, Алтай, Тарбағатай аймақтарының негізінде [[Іле Қазақ аутономиялық облысы]] құрылды. Халқы негізінен мал шаруашылығымен айналысады. Алтай аймағында [[Ақыт Үлімжіұлы|Ақыт қажы Үлімжіұлы]], [[Оспан батыр|Оспан батыр Сіләмұлы]], [[Шәріпхан Жеңісханұлы]], [[Дәлелхан Сүгірбайұлы]] сынды қазақ халқының көрнекті өкілдері туып өскен.
<ref>Алэтай дицюй гай куан (Алтай аймағының жалпы жағдайы), Үрімжі, 1989.</ref>
<ref>Современный Синьциян и его место в казахстанско-китайских отношениях, Алматы, 1997.</ref>