Қарақал: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Қарақал''', қарақұлақ ({{lang-la|Caracal caracal}}) – мысықтар тұқымдасына жататын жыртқыш аң. [[Қазақстан]]ның шөл, шөлейтті аймақтарында және тау аңғарында кездеседі. Олар осындай ауданда тіршілік етуге бейімделген. Құмды жерде жақсы жүре алады, өйткені табандары жүнді келеді, осының жәрдемімен денесі құмға батпай, сусымалы құмдардан жеңіл жүріп өте алады. Денесінің ұзындығы 65 – 82 см, құйрығының ұзындығы 25 – 30 см, салмағы 11 – 13 кг. Есіту[[Есту барабаны]] кішірек, оның алдыңғы шеті төменгі жақ байланыс ойысының артқы шетіне дейін жетеді. Құлағының сыртқы жағы түгелдей қара. Арқасы қоңыр сары, бауыры ақшыл сары. Құлағының ұшында ұзын шашағы болады. Танау сүйектері жалпақ. Жоғарғы жағында бірінші жалған азу тістері болмайды. Олар жемін түнде, кейде жазғытұрым және қыста күндіз де аулайды. Азығын көбінесе ұзақ қарауылдап жүріп, жасырынып жетіп, оған 4 – 4,5 м қалғанда, секіріп барып жармасады. Қарақал – шапшаң қозғалатын жыртқыш. Негізінен [[құмтышқандар]]ды, [[қосаяқ]]тарды, сарышұнақтарды, кейде [[кірпі]]лерді, [[жайра]]ларды, бауырымен жорғалаушыларды, жәндіктерді азық етеді, жазда суға жақын жүреді. Қарақалдар ін қазбайды, өзіне баспана ретінде жайраның, [[түлкі]]нің індерін бірнеше жыл қатарынан пайдалана береді. Буаздық мерзімі 70 күндей. Аналығы сәуір айының басында 3 – 4 күшік туады. Күшіктері тез өседі. Қазақстанда Қарақалдың [[Үстірт]]те, [[Маңғыстау облысы]]нда 10 шақты дарабасы бар деп есептеледі. Жылдан-жылға саны азаюда, сондықтан қорғауға алынып, Халықар. табиғат қорғау одағының және Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген. Қазір Қарақал Қазақстанда [[Үстірт қорығы]]нда, [[Ақтау-Бозащы]], [[Қарақия-Қарақол қорықша]] қорықшаларындаларында өсіріледі. <ref>Қазақ Энциклопедиясы</ref><ref> Отырар. Энциклопедия. – Алматы.

Қазақстанда [[Маңғыстау облысындаоблысы]]нда Үстіртте[[Үстірт]]те, [[Бозащы]], [[Маңғышлақ]], [[Тюб-Қараған түбек]] түбектеріндетерінде, [[Қаражарық]], [[Туесу]], [[Бостанқұм]], [[Сеңгірқұм]], [[Сам]], [[Матайқұм]] және т.б. құмдарда мекндейді. Бұрын Солтүстік [[Қызылқұм]]да да кездескен.

[[Сексеуіл]], [[жыңғыл]], [[жүзгүн]] және тағы басқа бұталар өскен құмды шөлдер, Үстірттің биік жарлары, сазды қыратты бұталы шөлдер, тау етектері және аласа таулар, сексеуіл мен жыңғыл өскен өзендер арнасы. Құмды шөлдерді шаруашылық мақсаттар үшін игеру қарақалды қолайсыз қоныстарға ығыстыруда.

Негізгі қоректері – [[қоян]], [[зоман]] және үлкен құмтышқандарының[[құмтышқан]]дарының мол болуына байланысты. Барлық жерде аз. 1951 жылдан 1994 жылға дейін [[Маңғыстау]] облысынан 20 қарақалдың ұсталғаны және 15-і кездескені белгілі. Бүкіл Қазақстанда, мүмкін, бар болғаны бірнеше ондаған ғана бұл жабайы мысық бар шығар. Қазірде [[Түркменстан]]да шамамен 300-400 қарақұлақ тіршілік етеді екен.

[[Ташкент]] хайуанаттар паркінде 1968-1970 жылдары екі жұп қарақалдан 34 ұрпақ алған.