'''Қағба''' ({{lang-ar|{{script|Arab|الكعبة}}}} – куб) – [[мұсылман|мұсылмандар]]дар құлшылық ететін аса қастерлі орындағы тұңғыш [[ғимарат]]. [[Қасиетті үй]], көне үй деп аталады. [[Мекке|Меккедегі]]дегі [[Мәсжид әл-Харам|масжид ул-һарамда]] (Қасиетті мешіт) орналасқандықтан "[[әл-бәй-түл-һарам]]" (қасиетті мешітте орналасқан төртбұрышты үй) деп те аталады. [[Дін|Діни]]и аңыз бойынша — [[Аллаһ|Алла Тағаланың]] [[уахи|уахиімен]]імен (тек [[Пайғамбар|пайғамбарларға]] келетін Алла Тағаланың аяндары) [[Ибраһим]] (ғ. с.) Пайғамбарға ұлы [[Исмаил]]мен бірге [[Зәмзәм|Зәмзәмнің]]нің жанынан Қағбаны көтеру бұйырылған. Қағбаның солтүстік-шығыс қабырғасы 12,63 м, ал солтүстік-батыс қабырғасы 11,03 м, оңтүстік-батыс қабырғасы 13,10 м, оңтүстік-шығыс қабырғасы 11,22 м, ал биіктігі 13 м. Жалпы көлемі 145 шаршы м болған тастан қаланған құрылыс үй. Үсті қара жамылғымен жабылған, жамылғы жыл сайын қажылық маусымында жаңартылып тұрады. Қағбаның бұрыштары шамамен төрт негізгі бағытты көрсетіп тұрады. Бұрыштардың әрқайсысының өзіндік атауы бар. Шығыстағы бұрышын [["Хажар- ил әсуад"]] немесе "Шарки", солтүстіктегі бұрышын "[[Ирак]]и", батыс бұрышын "[[Шами]]", оңтүстік бұрышын "[[Йемен]]" деп атайды. Қағба алаңының көлемі 145 шаршы м (хатимді есептемегенде). Хатим алаңы 94 шаршы м (қабырғасымен бірге). [["Хажар-ил әсуад"]] Қағбаның шығыс бұрышында жердей 1,5 м биіктікте орналасқан. [["Хажар-ил әсуад"]] деген қара тас мағынасын білдіреді. Хазіреті Ибраһим тарапынан тауафқа бастау жеріне белгі ретінде қойылған. Баста үлкендігі 18—19 см болған бұл тас түрлі себептермен бірнеше рет сынған. Дәл қазірде алғаш қойылған орнында күміс жалатылған қорғасын ішіне көмкерілген жеті бөлек күйіңде тұр. Қағбаның солтүстік-шығыс қабырғасында ([["Хажар-ил әсуад"]] пен "Ирақи" бұрыштары арасында) "Хажар- ил әсуад" бұрышына жақын және жерден 1,97 метрге дейін биікте орналаскан алтынмен капталған есік бар. Есік үлкендігі 1,8x3,5 м. Есік пен "Хажар- ил әсуад" бұрышы арасындағы белімін "Мултезем" деп атай-ды. Қағбаның солтүстік-батыс қабырғасының ("Ирақи" мен "Шами" бұрыштарының) карсы алдында жерден 1,25 м биіктікте жарты айшық тәрізді бір қабырға өрілген. Бұл қабырға "Хатам" деп аталады. Тауаф осы қабырғаның сыртынан жасалады. Осы қабырға мен Қағба арасында қалған жер "Хижр-и Қағба", "Хижр-Исмаил" немесе "Хатира" деп аталады. Бұл бос жерде Қағбаға бет бұрып [[намаз]] оқуға, дұға етуге болады. Бірақ Қағбаға арқасын беріп намаз оқуға болмайды. Қағбаның "[[хатимге]]" қараған қабырғасының үстіңгі ортасында алтыннан жасалған ойық бар. Халық арасында "алтын ойық" деп аталып кеткен бұл ойықты арабша "[[Мизаб-и қағба]]" дейді.<ref> Отырар. Энциклопедия. – Алматы.
«Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2 </ref>
[[Сурет:Supplicating Pilgrim at Masjid Al Haram. Mecca, Saudi Arabia.jpg|thumb|Қағбадағы сиынушы]]
