Тригонометрия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Тригонометрия'''(грек. ''trіgōnon'' – үшбұрыш және metreo – өлшеу) – [[геометрия]]ның үшбұрыш элементтерінің арасындағы [[метрика]]лық қатыс [[тригонометриялық функциялар]] арқылы өрнектелетін саласы. Тригонометрияның негізгі мәселесі үшбұрыштың белгісіз шамаларын берілген шамалар арқылы есептеу болып табылады. Тригонометрия ''жазық'', ''түзу сызықты'' және ''[[сфера]]лық'' Тригонометрия болып бөлінеді. [[Евклид]]тік кеңістіктің [[сфера]]лары қарастырылатын Тригонометрия '''''[[сфера]]лық тригонометрия''''' деп аталады. Жазық Тригонометрия [[сфера]]лық Тригонометриядан кейінірек дами бастады. Мысалы, [[Евклид]]тің «Негіздерінің» 2-кітабында ''[[косинус]]тар [[теорема]]сы'' жайында айтылған. Тригонометрияны ''[[әл-Баттани]]'' (9–10 ғасырлар), ''[[Әбу-л-Вефа]]'' (10 ғасыр), ''[[Бхаскара]]'' (10 ғасыр) және ''[[ат-Туси]]'' (13 ғасыр), т.б. одан әрі дамытты. Оларға ''[[синус]]тар [[теорема]]сы'' белгілі болған. ''[[Тангенс]]тер [[теорема]]сын'' [[Региомонтан]] (15 ғасыр) тапқан. Одан кейін Тригонометрияны дамытуға ''[[Н.Коперник]]'' (16 ғасырдың 1-жартысы), ''[[Т.Браге]]'' (16 ғасырдың 2-жартысы), ''[[Ф.Виет]]'' (16 ғасыр), ''[[И.Кеплер]]'' (16–17 ғасырлар), т.б. үлес қосты. Қазіргі түріндегі ''[[Т. Л.Эйлер]]дің'' еңбектерінде баяндалды.

 

 

----

Бастапқы кезден тригонометриялық [[функция]]лар тік бұрышты үшбұрыштағы қабырғаларының қатынастарымен байланыста болғаны белгілі. Олардың жалғыз [[аргумент]]і сол үшбұрыштың бір сүйір бұрышы болып табылады.

 

Берілген анықтамалар [[функция]]лардың сүйір бұрыштарға (0-ден <math>\pi \over 2</math> радиан) қатысты мендерін есептеуге арналған.

 

Бірлік шеңбердегі Ө бұрышына қатысты тригонометриялық функцияларды қарастырсақ (суретті қара):

* <math>\theta</math> бұрышының [[Синус]]ы "A" нүктесінің [[ордината]]сы ретінде анықталады.

 

 

 

{{stub}}

{{wikify}}

[[Санат:Математика]]

 

[[ia:Trigonometria]]

[[id:Trigonometri]]

[[is:Hornafræði]]

[[it:Trigonometria]]