Анри Пуанкаре



Пуанкаре Жюль Анри ( фр. Jules Henri Poincaré , 29. 4. 1854, Нанси,—17. 7. 1912, Париж) — француз математигі, Париж ғылым академиясының мүшесі (1887 жылдан).

Пуанкаре Жюль Анри
Дүниеге келгені: 29.4.1854
Нанси
Қайтыс болғаны: 17.7.1912
Париж

Өмірбаяны өңдеу

Балалық шағы мен білім алуы (1854-1879)

Анри Пуанкаре , Нанси (Лотарингия , Франция) 29 сәуір, 1854 дүниеге келген. Оның әкесі Леон Пуанкаре (1828-1892), Нанси университетінде медицина профессоры болды. Анридің анасы, Евгений Лануа (Евгений Launois), барлық бос уақытын - ұлы Генри мен кіші қызы Алинаға арнады.

Пуанкаре отбасында басқа да атақты адамдар бар: туысқан ағасы Раймон Франция президенті болды (1920-1913), тағы бір немере ағасы атақты физик Люсьен Пуанкаре, Францияда мемлекеттік білім берудің бас инспекторы болды. (1917-1920) жылдар аралығында - Париж университетінің ректоры болды. Бала кезінен бастап Анри беделі үшін күресті және ол өмір бойы сақталды, ол өте әлсіз бала болды. Бала кезінен ол дифтерия ауруынан зардап шеккен. Осы аурудың салдарынан ол өмірінің соңына дейін дыбыс пен түстерді ажырата алмаған, бірақ ерекше қабілеті бар еді.

Пуанкаре атымен байланысты ғылыми терминдер өңдеу

  • Пуанкаре гипотезасы
  • Пуанкаре тобы
  • Пуанкаре - Картал теоремасы
  • Пуанкаре Лемма
  • Пуанкаре белгісі
  • Кеңістік туралы Лобачевский-Пуанкаре моделі
  • Пуанкаре қалыпты нысаны - Dulac
  • Пуанкаре картасы
  • Өткен Пуанкаре теоремасы
  • Пуанкаре саласы
  • Коши- Пуанкаре теоремасы
  • Пуанкаре - Бендиксон теоремасы
  • Пуанкаре - Биркгофа - Уитт теоремасы
  • Пуанкаре - Вольтерр теоремасы
  • Векторлық өріс туралы Пуанкаре теоремасы
  • Пуанкаре қайталану теоремасы
  • Гомеоморфизмді айналдыра сыныптау жөніндегі Пуанкаре теоремасы
  • Шағын параметрдің интегралдарын кеңейту туралы Пуанкаре теоремасы
  • Бүкіл функцияның өсу қарқыны бойынша Пуанкаре теоремасы және басқалары.

Негізгі еңбектері дифференциалдық теңдеулердің сапалық теориясына, автоморфты функциялар теориясына, аспан механикасына, математика физика мен топологияға арналған. Дифференциалдық теңдеулер теориясында дифференңиалдық теңдеулер шешімдерінің бастапқы берілген шамалар мен параметрлерге тәуелділігін зерттеді, ерекше нүктелердің классификациясын берді. Үш дененің қозғалысы туралы есепті зерттеуде жаңа математика тәсілді қолданды. Жюль комбичаторикалық топологияның негізгі ұғымдарын (Ботти сандары, фундаменталды топ т. б.) енгізді. Математика физика саласында үш өлшемді континиумның тербелісін зерттеді, сондай-ақ жылу өткізгіштік теориясының, потенциалдар теориясының, электромагниттік тербелістердің т. б. бірқатар есептерін қарастырды. 1905 ж. «Электронның динамикасы туралы» деген шығармасы жарияланды, онда ол А. Эйнштейнмен бір мезгілде дербес салыстырмалық теориясының негізін салды. Жюль филос. көзқарасы бойынша махизмге жуықтайды.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ Совет Энциклопедиясы, 9 том
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Henri Poincaré