Асқар Ақайұлы Ақаев

Асқар Ақайұлы Ақаев (10 қараша 1944 жылы туған, Қырғыз КСР, Фрунзе облысы, Кемин ауданы, Қызыл-Байрақ ауылы) — Қырғыз Республикасының тұңғыш Президенті, қоғам қайраткері. Техника ғылымдарының докторы, профессор. Қырғыз Республикасының Ғылым Академиясының академигі (1984).

Асқар Ақайұлы Ақаев қыр. Аскар Акай уулу Акаев
2016 жылғы суреті
Лауазымы
Ту Қырғызстанның 1-ші Президенті Ту
31 тамыз 1991 жыл — 11 сәуір 2005 жыл
Вице-президент	Герман Кузнецов (1991–1992) Феликс Кулов (1992–1993)
Премьер-Министр	Насирдин Исанов (1991) Тұрсынбек Чынғышев (1992–1993) Апас Жұмағұлов (1993–1998) Құбанычбек Жұмалиев (1998) Жұмабек Ибраимов (1998–1999) Амангелді Мұралиев (1999–2000) Құрманбек Бәкиев (2000–2002) Николай Танаев (2002–2005) Құрманбек Бәкиев (2005)
Ізашары	лауазым ұйымдастырылды, Қырғыз КСР президенті ретінде өзі
Ізбасары	Құрманбек Бәкиев
Ту Қырғыз КСР 1-ші Президенті Ту
21 қазан 1990 жыл — 31 тамыз 1991 жыл
Вице-президент	Насирдин Исанов
Ізашары	лауазым ұйымдастырылды, Қырғыз КСР Жоғарғы Кеңесінің төрағасы ретінде Абсамат Масалиев
Ізбасары	лауазым жойылды, Қырғызстан президенті ретінде өзі
Өмірбаяны
Партиясы	КОКП Алға, Қырғызстан!
Білімі	ИТМО университеті
Ғылыми дәрежесі	физика-математика ғылымдарының докторы
Мамандығы	инженер-математик
Діні	атеизм
Дүниеге келуі	10 қараша 1944 (1944-11-10) (79 жас) Қызыл-Байрақ, Кемин ауданы, Шу облысы, Қырғыз КСР
Әкесі	Ақай Тоқоев
Анасы	Әсел Тоқоева
Жұбайы	Майрам Ақаева
Балалары	ұлдары: Айдар, Илим қыздары: Бермет, Саадат
Марапаттары	Достық ордені

Өмірбаяны

• Ленинград механика және оптика институтын бітірген (1967).
• Бішкек политехникалық институтында ұзақ уақыт ғылыми және ұстаздық қызмет атқарды.
• 1981 жылы Мәскеу инженер-физика институтында докторлық диссертация қорғады.
• 1986 жылы Қырғызстан компартиясы ОК-нің ғылым және оқу орындары бөлімінің меңгерушісі қызметіне шақырылды.
• 1987 жылы Қырғызстан Ғылым Академиясының вице-президенті, ал 1989 жылы президенті болып сайланды.
• 1990 жылдың қазан айында Қырғызстан Жоғарғы Кеңесінің кезектен тыс 2-сессиясында Қырғыз Республикасының Президенті болып сайланды.
• 1991 жылы бүкілхалықтық сайлауда және 1995 жылдарда өткізілген референдумда Қырғыз Республикасының Президенті өкілеттілігі қуатталды. 1995 жылы 24 желтоқсанында екінші мерзімге қайта сайланды. 2000 жылғы 29 қазанда үшінші мерзімге қайта сайланады. 2003 жылғы ақпанда референдум арқылы президенттік өкілеттігі ұзартылды.
• 2005 жылғы 24 наурыздағы "Қызғалдақ төңкерісі" нәтижесінде елден кетті. 2005 жылғы 11 сәуірде - Қырғызстан Жогорку Кенеші Ақаевтың отставкасын қабылдады.
• 2005 жылғы сәуірден - И. Р. Пригожин атындағы күрделі жүйелерді математикалық зерттеу институтының бас ғылыми қызметкері, Мәскеу мемлекеттік университетіні профессоры.
• 2009 жылдан - Ресей ғылым академиясы Төралқасының бағдарлама үйлестіруішісі.

Ғылыми еңбектері

150-ден астам ғылыми еңбектің, оның ішінде 15 монография, оқулықтар мен оқу құралдарының авторы.

• Кванттық электроника
• голография
• ЭВМ мәліметтерін оптикалық өңдеу мәселелерін ғылыми негіздеген.

Қосымша лауазымдар

• Нью-Йорк академиясының мүшесі
• Ислам және т.б. шетел академияларының мүшесі
• Мәскеу мемлекеттік университетінің құрметті профессоры (1992).
• Білім беру, индустрия және өнертану ғылымдарының халықаралық академиясы қырғыз филиалының құрметті мүшесі болып сайланды.
• Халықаралық инженерлік академияның Құрметті академигі атағы.

Марапаттары

• 1991 жылы халықтар арасындағы бейбітшілік пен достықтың нығаюына, ғылым мен мәдениеттің өркендеуіне қосқан зор үлесі үшін “Латын Америкасы бірлігі үшін” Ассоциациясының “Гранд Кросс (Үлкен Крест) бостандық және бірлік үшін” орденімен марапатталды.
• 1995 жылы егемен мемлекеттің қалыптасуына сіңірген зор еңбегі үшін кезінде Дж. Нерудің ұсынысымен құрылған Халықаралық бірлік қорының сыйлығы.
• 1996 ж. маусымда Кранс-Монтана дүние жүзінің форумының сыйлығына ие болды.

Дереккөздер

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Askar Akayev