Ақсу-Аюлы Қорымы

Ақсу-Аюлы Қорымы– қола дәуірінен (б.з.б. 14-13 ғ.) жеткен ескерткіштер тобы. Қарағанды облысы Шет ауданы Ақсу-Аюлы кентінің солтүстігіне қарай 2 км жерде орналасқан. 40-тан астам қоршау мен қоршаулы оба сақталған. Қалған бөлігінің үстінде қазақ бейіті тұр. 1952 жылы Орталық Қазақстан археологиялық экспедициясы (жетекшісі Ә.Х.Марғұлан) зерттеді. Қола дәуірінің орта кезеңінде қаланған 4 тас қоршаудың беті ашылды. Барлығы төртбұрышты. Олардың ішінде мұқият қашалған тастарды қырынан қалап 1-5-ке дейін қабір жасаған. Үшеуі жас баланікі, біреуінде әйел мен бала жерленген. Қабірлердің барлығы да ертеректе тоналған. Қаңқаларға қарағанда мәйіттер әдеттегідей тізелері бүгіліп, сол жақ немесе оң жақ қырымен, бастары оңтүстік-батысқа қарата жерленген. Қабірлер ішінен 3-уі бүтін, 11 сынған саз ыдыс табылды. Балалар қабірлеріне қойылған ыдыстар өрнектелмеген, ал қалғандарының сыртында геометриялық өрнектер, біреуінің иінінде тепкішек сияқты қыры бар. Екі басы шошақ конус пішімді ширатылып оралған білезіктер, моншақтар, алтынмен апталған салпыншақтар, қабыршақтар т.б. табылды. Бұл бұйымдар қола дәуірінің орта кезеңінде осы өлкені мекен еткен тайпалардың қалыптасқан құрылыс өнері, өзіндік жерлеу дәстүрі болғандығын, металл өңдеу, саз ыдыстар жасау кәсібінің даму деңгейін көрсетеді.