Батбат кесірткелер
Жұмырбас кесірткелер (лат. Phrynocephalus) – ешкіемерлер тұқымдасының бір туысы.
| Батбат кесірткелер | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Phrynocephalus versicolor
| ||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Species | ||||||||||||||
|
c. 40 sp., see text |
Батыс және Орталық Азияның құмды жерлерінде мекендейтін 30-дай түрі белгілі.
Денесі жалпақ, басы жұмыр, артына қарай иілген құйрығы бар. Денесінің ұзындығы 25 см-дей. Денесі бірыңғай ұсақ қабыршақтармен жабылған. Аяқтары жақсы дамыған. Жұмырбас кесірткелерде алқым (тамақ) қапшықтары болмайды. Түсі өзі тіршілік ететін топырақ түстес болып келеді. Жұмырбас кесірткелердің барлық түрі жұмыртқа (1–7-ден) салып көбейеді, тек тибеттік түрі ғана баласын тірі туады.
Ұсақ жәндіктерді, олардың дернәсілдерін, т.б. омыртқасыздарды, сондай-ақ, шырынды өсімдіктерді де жейді. Жұмырбас кесірткенің Қазақстанның шөл және шөлейтті аймақтарында таралған 7 түрі бар, оның ішінде өте жиі кездесетін түрі – батбат кесіртке, ал сирек кездесетін жұмырбас шұбар кесіртке (P. versіcolor) мен Зайсан жұмырбас кесірткесі (P. melanurus) қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген (1996).[1]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 4 том;
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Phrynocephalus |