Уикипедия

Борат (фильм)

Америкалық фильм
 Басқа мағыналар үшін Борат (айрық) деген бетті қараңыз.

«Борат: Қазақстанның атақты халқы игілігі үшін америкалық мәдениетті зерттеу» (ағылш. Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan) — фильм продюсерлерінің және сценарий авторларының бірі - британдық комик Саша Барон Коенның қатысуымен шыққан режиссёр Ларри Чарльздың кинофильмы. Фильм псевдодеректі фильм-комедия болып табылады. Фильмнің бас кейіпкері - Коен ойнаған, АҚШ-ты саяхаттап, әртүрлі адамдармен кездесіп жүрген қазақстандық тілші — Борат Сағдиев. «Борат» Коенның «Али Джи шоуы» сатирикалық телебағдарлама кейіпкерлерінің негізінде түсірілген екінші фильм.

Борат: атақты Қазақстан мемлекетінің пайдасына Американы мәдени зерттеу
Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan
Жанры

комедия, псевдодеректі фильм

Режиссёрі

Ларри Чарльз

Продюсері

Саша Барон Коен, Питер Бейнхем, Моника Левинсон, Ден Мазер, Джей Роуч

Сценарийдің авторы

Саша Барон Коен, Питер Бейнхем, Энтони Хайнс, Ден Мазер, Тодд Филлипс

Басты рөлдерде

Саша Барон Коен, Кен Давитян

Операторы

Энтони Хардвик, Люк Гейссбюлер

Композиторы

Эрран Барон Коен

Кинокомпания

20th Century Fox

Ұзақтығы

84 мин.

Бюджеті

18 млн. $

Кассалық түсімі

261 572 744 $[1]

Мемлекет

 АҚШ
 Ұлыбритания

Тілі

ағылшын, иврит, армян

Шыққан жылы

2006

Келесі фильм

Борат 2

IMDb

ID 0443453

http://www.boratmovie.com/

Дүниежүзілік кинотеатрларындағы шектеулі прокатқа қарамастан, фильм дүниежүзілік прокатта 18 млн доллар бюджетінде &&&&&&0261572744.&&&&&0261 572 744 доллар жинап, коммерциялық табысқа ие болды, сондай-ақ жақсы сыншылар пікірлерін алды. 2006 жылы Саша Барон Коен Борат рөлі үшін «музыкалық фильм мен комедиядаға үздік актер» номинациясында «Алтын глобусқа» ие болды. «Борат» «үздік икемделген сценарий» номинациясында «Оскарға» ұсынылды.

Фильм слоганы: «Қазақстанға келіңіз, ол айтулы!» (ағылш. Come to Kazakhstan, It’s Nice!).

Сюжеті өңдеу

 
Саша Барон Коен Борат кейіпінде Кёльндегі фильм премьерасында

Борат «Қазақстан ақпарат министрлігінің» бұйрығы бойынша өзінің продюсері Азамат Бағатовпен бірге деректі фильм-репортаж түсіру үшін Қазақстаннан АҚШ-қа аттанады. Ол туған Күшкектегі үйінде анасын, әйелі Оксананы, жезөкше қарындасын (Қазақстандағы жезөкшелік деген бетті қараңыз), есалаң ағасы Билоны тастап, АҚШ-қа ұшады.

АҚШ-та болған уақытта Борат «Малибу құтқарушылары» (ағылш. Baywatch) телехикаясының эпизодын көріп, басты рөл ойнаушы, актриса Памела Андерсонға ғашық болып қалады. Көп ұзамай оған әйелінің қайғылы қайтыс болғаны туралы хабар жетеді. Борат, зайыптық борыштан босатылғаннан соң, оң рульді жартылай бұзылған балмұздақ сатушы фургонын сатып алып, Бағатовпен бірге Лос-Анджелеске барып, Памела Андерсонның «вагина́йын» (ағылш. vagin) алып, оған үйленуге шешім қабылдайды.

Жол бойы ол деректі фильм түсіруін жалғастырады. Борат феминист қыздармен, Cee-lo ойынын ойнап жүрген жас қара нәсілді адамдармен кездеседі, еврейлік жұп ие жекеменшік қонақ үйде қонады. Кейінірек қожайындардың ұлтын біліп, ол сол жақтан қашады (фильмге сәйкес, қазақтардың түсінігінде еврейлер кез келген затқа айналатын бүкіл әлемдік бақытсыздық болып саналады, сондықтан Борат пен Азамат түр-тұлпатын өзгерткен еврейлер болып қабылданған тарақандардан өтеуін беріп құтылу үшін долларлар лақтырады). Сондай-ақ Борат Салемдегі ковбой родеосына барып, сөз сөйлейді. Сөзінде ол президент Буштың Ирактың барлық азаматтарын өлтіруіне тілектес екенін айтады, және американдық әнұран музыкасына құралған Қазақстанның ойдан шығарылған әнұранын әндетеді (барлық әнұран мәтіні «Қазақстан — ең ұлы мемлекет» және «Қазақстан — әлемдегі калийдың бас өндірушісі» сөйлемдерінен құралған). Кейін ол еврейлерден қорғануға қару алу үшін Оңтүстік штаттары конфедерациясының уақытындағы жәдігерлері бар антикварлық дүкенге барады.

Памела Андерсонға мәжбүрлі түрде үйленудегі сәтсіз әрекетінен кейін, Борат бақыт «пластмассалық емшекте» емес екенін, қарым-қатынаста екенін түсініп, қара нәсілді жезөкшені әйел қылып алады және олмен бірге Қазақстанға қайтады. Барлық сюжет дәретхана әзілдерімен (соның ішінде ЛГБТ туралы) араласқан.

Шығарылуы өңдеу

Түсірілімдер өңдеу

Қазақстандағы болған көріністер, шынында Румыниядағы Дымбовица жудеціндегі Глод селосында түсірілді[2].

Фильмнің көптеген көріністері сценарийсіз түсірілді[3], сондай-ақ Борат, Азамат, Памела Андерсон, қара нәсілді жезөкше қыз бен Бораттың отбасы мүшелерінен басқа рөлдерді әуесқой актерлер ойнады[3][4][5].

Тіл өңдеу

Қазақша сөйлейтін тәрізді бірнеше кейіпкерлер, шын мәнінде румынша сөйлейді. Бораттың әйелін ойнаған актриса шын мәнінде Қазақстанда дүниеге келген.

Саша Барон Коэн (Борат) қазақша емес, поляк тілі аралас бұрмаланған ивритте, ал Азаматтың рөлін сомдаған актёр Кен Давитян армян тілінде сөйлейді[6]. Фильмде бірнеше славян тілдеріндегі қақпа сөздер бар (мысалы, Борат сәлемдесуге қолданатын «Як ше маш!» сөзі шын мәнінде поляк тіліндегі сұрақ сөзі болып табылады; «Jak się masz?» = «Қалың қалай?»). Қоштасу сөзі ретінде Борат «dziękuję» сөзін қолданады (поляк тілінен «рахмет» деп аударылады). Сонымен қатар Борат пен Азамат көптеген қазақша, армянша және орысша балағат сөздер қолданады.

Алынып тасталған көріністер өңдеу

DVD-де фильмнен алынып тасталған бірнеше көріністер бар. Соның ішінде Борат Сағдиевтың көлік аялдамасында ұсталуы, үйсіз жануарларға арналған баспанаға барып, иттерді оны еврейлерден қорғауға мәжбүрлеуі. Сондай-ақ, абақты қызметкерлерінің сотқа шағым беру қауіпі кесірінен Бораттың абақтыға жауып қою көрінісі алынып тасталды[7].

Саундтрек өңдеу

Фильм әндері бар альбом 2006 жылдың 24 қарашасында iTunes Store-да, 31 қарашада дүкендерде шықты. Альбомда барлығы 40 минут 38 секунд ұзақтығымен 18 трек бар[8].

Фильм жасаушылары өңдеу

Түсірілім тобы өңдеу

Рөлдерде өңдеу

Прокатқа тыйым салынуы өңдеу

Фильм прокатына Ресей, Украина, Беларусь, Иордания, Кувейт, Бахрейн, Оман, Катар және Қазақстан елдерінде тыйым салынған[9][10][11].

Қазақстанның фильмге реакциясы өңдеу

Басында Қазақстан үкіметі Боратты кінәлады. 2005 жылы Бораттың MTV Movie Awards-қа қатысқанынан кейін Қазақстан сыртқы істер министрі Саша Барон Коэнға талап қоятынын айтып, қазнеттегі Бораттың www.borat.kz сайтын жапты[12][13]. Сондай-ақ Қазақстан Бораттың эффектісіне қарсы «Еуразия жүрегі» атты көпмилионды кампаниясын жүргізді; Барон Коэн Ақ Үй алдында өткізілген баспасөз конференциясында кампанияны Өзбекстанның «зұлым ақымақтарының» пропагандасы деп айыптады[14][15]. Фильм бойы Борат Өзбекстанды еврейлерден кейінгі екінші басты мәселе ретінде атап өтеді. 2006 жылдың қарашасында қазақстандық шоумен Жантемір Баймұхамедов Барон Коэнға жылқы еті мен зәрін сыйлау мақсатымен Лондонға барды. Онда ол Барон Коэнмен кездесу өткізе алмады[16].

2006 жылы Gemini Films, 20th Century Fox-тың ортаазиялық дистрибьюторы Қазақстан үкіметінің фильмді прокатқа шығармау сұрауын орындады[17]. Сол жылы, Қазақстан елшісі Ерлан Ыдырысов, фильмді көрген соң, оның эпизодтары күлкілі деп айтып, фильм "Қазақстанға картада орын алуына көмектесті" деп жазды[18]. 2012 жылы Қазақстан сыртқы істер министрі Ержан Қазыханов фильмнің елдегі туризмның анағұрлым өсуіне ықпал еткені үшін алғысын білдірді[19].

Қазақстан үкіметі мен Британия кеңесімен жұмыс істеген, Қазақстанның қоғаммен байланыс маманы Ерлан Асқарбековтың 2016 жылы BBC сайтында жазған мақаласында фильм шығарылымынан кейін он жыл өткен соң қазақстандық БАҚ-тағы оның көптеген әріптестері Боратты пиардың бағалы мүмкіндігі ретінде тапты дейді. Оның айтуынша, фильмге анағұрлым ренжіген АҚШ пен Ұлыбританияда оқитын қазақстандық студенттер. Олар фильмнің сатирикалық түпкі ойын түсінген, бірақ олардың қазақстандық емес құрбылары фильмде елдің нақты бейнесі көрсетілді деп қабылдайтынын атап өткен. Ол "...21 ғасырдың Токвиль Алексисы секілді АҚШ-ты бейтарап көзқарастан көрсетіп, Борат араласқан американдықтардың ырымшылдығын көрсету..." үшін шығарылғанын түсінген соң фильмге деген елдегі қызығушылық төмендегенін пайымдайды[16].

Венадаға көрсетілімде Караван газеті рецензенті фильмді көргеннен кейін, оны жылдың ең үздік фильмі деп атады. Газетте жарияланған мақалада бұл "... әрине, антиқазақстандық, антирумындық немесе антисемиттік" фильм емес, керісінше "...таңқаларлық күлкілі және бір уақытта жабыраңқы қатал антиамерикандық" фильм делінген[20]. Тағы бір жағымды сөз жазушы Сапабек Әсіпов айтқан. Ол Барон Коэнды Қазақ меценаттар клубы тағайындайтын жыл сайынғы марапатты беруге ұсынды. "Время" газетінде жарияланған мақалада, Әсіпов былай деп жазады: "Борат тәуелсіздік жылдар бойы билік жасай алмаған Қазақстанға деген бүкіл әлем қоғамдастығы қызығушылығын оятты. Мемлекеттік шенеуніктерге мысқыл сезім жетпесе, ел әлемге сайқымазаққа айналады"[21] . Сондай-ақ Amazon UK Қазақстаннан Борат фильмінің DVD-ейіне тапсырыс көптігін хабарлады[22].

Дереккөздер өңдеу

  1. ↑ Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan (2006)  (ағыл.). Box Office Mojo. Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 маусым 2012. Тексерілді, 8 мамыр 2015.
  2. ↑ If I See Borat, I Will Kill Him With My Own Hands  (ағыл.), ABC News (17 November 2006-11-17). Тексерілді 17 наурыздың 2007.
  3. ↑ a b Marchese, David and Paskin, Willa What's real in "Borat"?  (ағыл.). Salon.com (10.11.2006). Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 маусым 2012. Тексерілді, 30 мамыр 2012.
  4. ↑ Larry Carroll Was Pamela Anderson In On The Joke?  (ағыл.). MTV (06.11.2006). Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 маусым 2012. Тексерілді, 30 мамыр 2012.
  5. ↑ Adam Gonshor Meet Actor Ken Davitian, the Real Azamat from Borat  (ағыл.). andPOP.com (07.02.2007). Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 маусым 2012. Тексерілді, 30 мамыр 2012.
  6. ↑ Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan (2006) (ағыл.)
  7. ↑ Perry, Tony. AZcentral.com(қолжетпейтін сілтеме)Үлгі:Недоступная ссылка: «Borat» crew ends up shooting blanks in jail. 2006-12-4. Retrieved on 2006-12-21
  8. ↑ Don’t Throw 'Borat' Soundtrack Down the Well. Мұрағатталған 24 наурыздың 2007 жылы. Үлгі:Недоступная ссылка SPIN.com, 2006-10-12. Retrieved on 2007-03-11.
  9. ↑ "Borat" in Russland verboten  (нем.) (Үлгі:TranslateDate/de). Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 ақпан 2012. Тексерілді, 18 тамыз 2009.
  10. ↑ В Москве прошел закрытый показ «Бората»  (орыс.) (7 декабря 2006). Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 ақпан 2012. Тексерілді, 18 тамыз 2009.
  11. ↑ «Борат» увеличил количество выдаваемых виз в Казахстан в 10 раз (23 апреля 2012). Тексерілді 2012-23-04.
  12. ↑ Wolf, Buck. Kazakhstan Not Laughing at 'Ali G'. ABC News, 15 November 2005. Retrieved on 8 March 2007
  13. ↑ Lee, Matthew. Films Listed Among Human Rights Victims[dead link]. The Guardian, Associated Press, 8 March 2007. Retrieved on 2007-03-08.
  14. ↑ Borat Sagdiyev Delivers a Message to Washington. NPR (29 September 2006). Тексерілді, 12 ақпан 2014.
  15. ↑ A Recap From the World's Leading Boratologist, Harper's (4 October 2007). Тексерілді 17 наурыздың 2007.
  16. ↑ a b http://www.bbc.co.uk/culture/story/20161028-what-kazakhstan-really-thought-of-borat
  17. ↑ Moscow gives 'Borat' a thumb's down, International Herald Tribune, New York Times (9 November 2006). Тексерілді 9 сәуірдің 2013.
  18. ↑ Gardner, Hannah. 'Borat' Film Banned by Russian Regulator as Offensive (9 November 2006). Тексерілді 9 сәуірдің 2013.[dead link]Үлгі:Cbignore
  19. ↑ Kazakhstan thanks Borat for 'boosting tourism', BBC (24 April 2012). Тексерілді 9 сәуірдің 2013.
  20. ↑ Birds get the best of Bond. The Guardian, 20 November 2006. Retrieved on 2007-03-17.
  21. ↑ Cohen Nominated for Kazakh Award. Басты дереккөзінен мұрағатталған 6 желтоқсан 2006. Тексерілді, 27 қараша 2006.
  22. ↑ Borat DVD a top seller in Kazakhstan. CBC Arts, 12 March 2007. Retrieved on 2007-04-12.

Сілтемелер өңдеу

«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Борат_(фильм)&oldid=3220742» бетінен алынған