Бұғақ ауруы

Бұғақ ауруы (struma), зоб — қалқанша бездің ұлғаюы. Бұл терминді алғаш рет ғылымға Швейцария дәрігері А. Галлер (1708 — 1777) енгізген. Оның эндемикалық, диффузиялы-токсинді (базедов ауруы), Хасимото (аутоиммунді тиреондит) түрлері бар.Эндемикалық Бұғақ ауруы — қалқанша бездің шамадан тыс ұлғайып кетуі. Бұл суда, топырақта, ауада, адамның ішетін тағамында йодтың аз болуынан пайда болады. Йод мөлшерінің жетіспеушілігінен қалқанша безден гормондар (тироксин, трийодтиронин) да аз бөлінеді. Бұл науқас адамның мінез-құлқында өзгерістердің болуына (мыс., ашуланшақ) алып келеді. Кейде қалқанша бездің шамадан тыс үлкейіп кетуі — науқастың тыныс алуын қиындатып, мойын қан тамырлары мен жүйке талшықтарын қысып тастайды. Диффузиялы-токсинді Бұғақ ауруы — адам қанында қалқанша бездің қызметінің күшеюінен одан бөлінетін гормон мөлшерінің шамадан тыс көбейіп кетуі. Науқас адамның жүрегінің соғысы жиілеп, ентігеді, ұйқысы азайып жүдейді. Адамның ас қорытуы бұзылып, терлегіш келеді. Қолын созғанда, саусақтары дірілдейді. Аурудың ең айқын белгісі — науқастың көздері шарасынан шығып, бадырайып тұрады (экзофтальм). Бұғақ ауруының бұл түрі жас талғамайды, негізінен 30 — 50 жас аралығында жиі кездеседі, көбінесе, әйелдер ауырады. Хасимото Бұғақ ауруы адамның иммундық жүйесінің әлсіреуімен сипатталады. Бұл кезде науқастың организмінде қалқанша без тіндерінің орнына қарсы дене пайда болады. Бұғақ ауруымен ауырған науқас арнайы дәрі-дәрмектерді, йод препараттарын ішіп, дәрігер белгілеген режимді дұрыс сақтау қажет. Қалқанша без шамадан тыс ұлғайып кетсе, хирургиялық операция жасалады.

Дереккөздер өңдеу

“Қазақ Энциклопедиясы”, ||-том

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.