Виктор Амазаспович Амбарцумян

Виктор Амазаспович Амбарцумян (арм. Վիկտոր Համբարձումյան) ( 18.09.1908, Тифлис — 12.08.1996, Бюракан) — көрнекті армян совет астрофизигі, теориялық астрофизикалық мектептің негізін салушысы.

Виктор Амазаспович Амбарцумян
Վիկտոր Համբարձումյան
Туған күні

Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value).

Қайтыс болған күні

12 тамыз 1996 (1996-08-12)

Қайтыс болған жері

Арагацотн, Армения

Қызметі

КСРО-дағы теориялық астрофизикалық мектептің негізін салушысы

Марапаттары мен сыйлықтары
  • Ломоносов Үлкен Алтын медалы - 1971 ж.
  • Астрономиялық қоғамының Алтын медалы - 1960 ж.
  • 2 рет Социалисттік еңбек ері
  • 5 рет Ленин ордені
  • Октябрь революция ордені
  • 2 рет Еңбек Қызыл Ту ордені
  • 2 рет "Құрмет белгісі"
  • Еңбек ерлік үшін медаль
  • Сталин сыйлығы (1946 ж., 1950 ж.)
  • Армян КСР сыйлығы
  • шет елдердің марапаттары.
Сайты

http://ambartsumian.ru

Тұмандықтар мен жұлдыздар физикасы, жұлдыздық астрономия мен жұлдыздар жүйесінің динамикасы, галактикалар мен жұлдыздар космогониясы салаларын зерттеуші астрофизигі, КСРО-дегі теориялық астрофизикалық мектептің негізін салушысы, КСРО ғылым академиясының академигі (1953ж.) және Армян КСР ғылым академиясының президенті, Ереван университетінің профессоры (1947 ж.). Виктор Амазаспович Амбарцумян - Армян КСР ғылым академиясының Бюрокан астрофизикалық обсерваториясының негізін қалаушы (1946 ж.) және директоры. льллллллюорпра№юмХалықаралық астрономиялық одағының вице-президенті (1948-55 ж.) және президенті (1961-64)болды. Көптеген шетел академиялар мен ғылыми қоғамдардың мүшесі. 1968 жылдан Халықаралық ғылыми қоғамдар советінің президенті. 3-7 сайланған КСРО Жоғары Советінің депутаты. Сталин сыйлығының лауреаты (1946 ж., 1950 ж.) көптеген медалдар мен ордендермен марапатталған.

Марапаттары өңдеу

 
Еревандағы В. А. Амбарцумянға ескерткіш
  • 2 рет Социалисттік еңбек ері - 1968, 1978 ж.
  • Арменияның ұлттық ері
  • Екінші дәрежедегі Сталин сыйлығы - 1946 ж.
  • Бірінші дәрежедегі Сталин сыйлығы - 1950 ж.
  • Ресей Федерацияның мемлекеттік сыйлығы - 1995 ж.
  • Армян КСР-ның мемлекеттік сыйлығы - 1988 ж.
  • 5 рет Ленин ордені (1945, 1958, 1968, 1974, 1978 жж.)
  • Октябрь Революция ордені - 1983 ж.
  • 2 рет Еңбек Қызыл Ту ордені - 1944, 1953 жж.
  • 2 рет "Құрмет белгісі"
  • Еңбек ерлік үшін медаль - 1960 ж.
  • І дәрежелі «Кирилл мен Мефодий» медалы (НРБ, 1969)
  • Ту Ордені (ВНР, 1975)
  • Поляк халық республикасының Орденінің Командоры (ПНР, 1973)
  • Армян КСР-нің Еңбегі сіңген ғылым қайраткері - 1940 ж.
  • Грузин КСР-нің Еңбегі сіңген ғылым қайраткері - 1968 ж.
  • Ломоносов Үлкен Алтын медалы - 1971 ж.
  • С.И.Вавилов атындағы КСРО ғылым академиясының Алтын медалы - 1970 ж.
  • Британ королдық астрологиялық қоғамының Алтын медалы
  • Кэтрин Брюс Алтын медалы
  • Словак ғылым академиясының Алтын медалы
  • Француз астномиялық қоғамының Жансен атындағы медалы
  • Берлиндағы Германия ғылым академиясының Гельмгольц атындағы медалы.

Естелік өңдеу

  • Амбарцумянның атымен кіші ғаламшардың атын қойған (1905 Ambartsumyan).
  • Армения президенті Сержа Саргсянмен астрофизик атындағы халықаралық сыйлық тағайындалған. Астрофизика бағытындағы елеулі еңбек үшін 2 жылда бір рет 500 мың $ беріледі.

Сыртқы сілтемелер өңдеу

Дереккөздер өңдеу

  • “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
  • Шахбазян Ю. Л. Амбарцумян: Этапы жизни и научные концепции. — М.: «Молодая гвардия», 2011. — 300 с. — (Жизнь замечательных людей, выпуск 1249). — ISBN 978-5-235-03437-2