Геоцентризм

Геоцентризм - Күн системасының құрылымы жөніндегі жалған ілім, оған сәйкес Жер әлемнің қозғалмайтын орталығы, ал оны айнала Күн, жұлдыздар, планеталар қозғалады деп есептеледі. Дүниенің геоцентрлік бейнесінің негізгі қағидаларын Аристотель мен Птолемей жасады. Геоцентризм бір жарым мың жыл бойы өзінің үстем ілім болуына негізінен дін мен теологияға қарыздар. Ол Таураттық антропоцентризммен сай келеді, креационизммен оңай үйлесті. Өз кезегінде дүниенің геоцентрлік бейнесі Таураттық космологиямен сәйкес келді. Осы себепті Геоцентризмді шіркеу өзгермейтін догма дәрежесіне көтерді және оны қайта қараудың кез келгені ең ауыр қылмыс ретінде жазаланды. Поляктың ұлы ғалымы Николай Коперниктің 1543 жылы жарық көрген "Аспан сфераларының айналуы" деген кітабы Геоцентризмнің шексіз үстемдігінің ақыры болды. Коперниктің гелиоцентрлік жүйесі әлемнің догмаланған бейнесін жоққа шығарған аса ұлы ғылыми жаңалық еді. Сондықтан да шіркеу "Коперниктік күпірлікке" қарсы батыл күрес жүргізді. 1616 жылы папа тағы Коперниктің ілімін есуастық, философиялық жағынан жалған, "қасиетті жазуға" мүлдем қайшы келетін және нағыз күпірлік ретінде тыйым салды. Оның кітабы өртеліп, "Тыйым салынған кітаптар индексіне" енгізілді. Тек 1835 жылы ғана бұл тыйым салу жойылды.