Гидроним (гр. hydor - су + гр. onioum - атау) — әрбір су объектісінің жалқы есім (Қаракөл).[1] Су объектілерінің атаулары ғасырлар мен мыңжылдықтар бойы сақталған, сондықтан гидронимдер өте жоғары тілдік және тарихи құндылыққа ие. Әртүрлі пәндердің тоғысқан жеріндегі пәнаралық сала ретінде гидронимия алуан түрлі профильдегі мамандар үшін құнды зерттеу материалы болып табылады.

Гидронимдерді талдау іргелес аумақтағы этникалық және көші-қон процестерін, халықтардың қоныстану жолдары мен қоныс аудару бағыттарын қадағалап отыруға, әртүрлі этностар арасындағы байланыстар мен жүйелік байланыстарды және бір этностың екінші этносқа тарихи ауысуын анықтауға мүмкіндік береді. Өлкенің географиялық жағдайын, тарихи оқиғаларын, этнолингвистикалық өткенін жаңғырту, этномәдени астарлы таныстыру.

Мысалдар өңдеу

  • Каспий теңізі (Каспийское море) (The Caspian Sea) - каспийлер теңізі.
  • Арал теңізі (Аральское море) (The Aral Sea) - арал.
  • Балқаш (Балкаш) (Balkash) - батпақты, томарлы жер, батпақ.
  • Жайсан (Жайсан) (Zaysan) - берекелі (жарылқаған).
  • Алакөл (Алаколь) (Alakol) - ала көл.
  • Теңіз (Тениз) (Teniz) - үлкен көл.
  • Қарасор (Карасор) (Karasor) - қарасораң.
  • Бурабай (Бурабай) (BBurabay) - геногидроним - көлдің жалқы атауы.
  • Қорғалжын (Коргалжын) (Korgalzhyn) - моңғол тілінен - "қорғасынды көл".

Дереккөздер өңдеу

  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Лингвистика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. ISBN 9965-08-235-9