Джон Франклин

Джон Франклин –ағылшын теңізшісі, Арктика зерттеушісі. 1801-1803 жылдары Аустралияға жасалған сапарға қатысқан. Франклин Солтүстік Американың солтүстік-батыс жағалауын зерделеу үшін екі сапар ұйымдастырған (1819-1822 және 1825-1827 жылдары).

Өмірбаяны өңдеу

Бірақ кезекті міндет ретінде Атлант мұхитынан Тынық мұхитқа шығатын Солтүстік-Батыс өткелді ашу қойылған кезде, алпыс жастағы егде саяхатшы жас баладай алабұртып, қосынды басқаруға келісімін береді. 1845 ж. мамырында қосын жолға шықты. Оның кемелерін соңғы рет 1845 ж. шілде айының соңында кит аулаушы кеменің капитаны ғана көріп қалған.

Франклин қосынының із-түзсіз жоғалып кетуі күтпеген оқиға болды.1848 ж. бастап,оны іздестіруге 20 жыл бойы бірінен кейін бірі қаншама құтқарушы кемелер жұмылдырылды,олардың бәрі белгісіз аудандардың құшағына кіріп, картаға мың шақырымнан асатын жаңа жағалауларды түсірді.Солтүстік – Батыс өткелдің төртке жуық жолы табылды. Марқұм полярлық зерттеушінің артында қалған ескерткіш арктикалық Американың қазіргі картасы болатын. Қосынның алғашқы іздері 1850 ж. Бири аралынан, Франклин кемесі қаңтарылған жерден көзге шалынды.

1859 ж. Франклиннің жұбайы Джейн ханым кезекті рет өз есебінен кемені жабдықтап, тағы бір іздеу қосынын ұйымдастырды.Виктория түбегінде тастар арасынан бірқатар жазбалар табылды. Ол хаттан бір жылдан аса уақыт бойы мұз құрсауында қалған кемелер құлашын жаза алмай, адамдардың қаза тапқаны анықталды.Франклиннің өлімінен кейін аман қалған қосын мүшелері кемелерді тастап шығып, бас сауғалады,жол бойы олардың бәрі аштық пен қырқұлақтан ажал құшты.

Джон Франклин есімімен Аляска мен Канададағы шығанақ, бұғаз, таулар, Росс теңізіндегі арал аталған. Франклиннің қарама-қайшылыққа толы, бірақ қайғылы тағдыры поляр зерттеушілерінің тартынуына емес,керісінше, қызығушылықтарының артуына себеп болды. Франклин саяхаты туралы кітаптармен танысқан кейбіреулері мұзды шөлде қалып қойған адмиралдың кемесін іздестіру үшін солтүстік алыс сапарларға аттанды. Франклиннің «Поляр теңізі жағалауына саяхат туралы хикая» атты кітабын бүкіл Англия оқыды.Франклин қаһарман-саяхатшылардың біріне айналды. Онымен тек поляр зерттеушісі Руаль Амундсен ғана иық тірестіре алатын еді.