Елекшөптер тұқымдасы (лат. Juncaceae) – дара жарнақты өсімдіктерге жататын көп жылдық немесе бір жылдық шөптесін өсімдіктер. Екі жарты шардың қоңыржай және салқын белдеулерінде, тропиктік аймақтардағы биік тау беткейлерінде кездесетін 10 туысы, 400-ге жуық түрі белгілі. Қазақстанда өзен, көл, бұлақ маңында, ылғалды жерлерде, таудың альпілік, субальпілік белдеулерінде өседі. Сабағы жұмыр, кейде қабысыңқы, іші қуыс, сырты жапырақты, кейде жапырақсыз. Жапырақтары жалпақ немесе жұмыр. Гүлдері қос жынысты, ұсақ, көкшіл, сарғыш, қоңырқай түсті, 6 желектен тұрады. Аталығы 6, кейде 3, аналығы – біреу. Гүлшоғыры шашақ немесе шатырша тәрізді. Жел арқылы айқас тозаңданады. Жемісі – қорапша, бір немесе үш ұялы. Ірі үш тұқымды немесе ұсақ көп тұқымды. Қазақстанда екі туысқа бірігетін 30 түрінің 24 түрі елекшөп (Juncus) туысына, 6 түрі жалтыршөп (Lusula) туысына жатады. Көбірек тарағаны — қызғылт елекшөп (Juncus erythropodus). Барлық аймақта кездеседі. Биікт. 10 — 30 см, көп сабақты, түбінен бастап бұтақтанады. Жапырағы өте жіңішке, бүктемелі келеді, сабағынан 2 еседей қысқа, түп жағы қызыл не қызғылт сары түсті. Гүлі қоңыр кейде жасыл болады. Гүлшоғыры — бұтақтанған сыпыртқы. Маусым — шілде айларында жемістенеді. Жемісі — қауашақ. Қызғылт елекшөптің құрамында 6,4 — 10,3% протеин бар. Оны мал сүйсініп жейді.[1]
Дереккөздер
өңдеу
