Ержан Төлегенұлы

Ержан Төлегенұлы (1887, Бозащы түбегі, Керел елді мекені – 1966, Шақпақ ата қорымы) – діни қайраткер. Адай тайпасының Жары атасынан шыққан.

Ержан Төлегенұлы
Туған кездегі есімі

Ержан Төлегенұлы

Туған күні

1887 (1887)

Қайтыс болған күні

1966 (1966)

Ұлты

қазақ

Әкесі – Төлеген діндар, шағын дәулетті адам болған. Ержан алғашқы сауатын Мырзайым деген жердегі Қ.Әбді ахуннан ашады. Одан кейін Тұщықұдықта Айдар ишанның мешітінде інісі Шегіреймен (Нұрмұханбет) бірге білім алады. Ауыл мектебін тәмамдағаннан кейін Ержан Тұрмағанбет ахунның медресесінде оқиды. 1926 жылы Ержан Бұхарадан медресе бітіріп келіп, Сорқұдықта балаларды оқыта бастайды. Бұхарада білім алған ұстаздарынан үйренген егіншілік кәсібін Көңдіқұдық жерінде іске асырып, шағын егіншілік салады. Бұрын Маңғыстауда болмаған бағбандық тәсілді жүзеге асырып, өскен жантақтың тамырын жарып, оған қауынның дәнін салып өсіріп өнім алған. Қазір бұл ғылмыи тілде будандастыру деп аталады.

Кеңес өкіметі орнағаннан кейін Маңғыстау өңірінде де дін өкілдерін қудалау басталады. Ержан хазірет 1932, 1936–37, 1942 жылдар аралығында бірнеше рет түрмеге қамалады. Қанша қиыншылық көрсе де, өзінің ұстаған бағытынан танбайды. Оның бай кітапханасы болған, өзі араб, парсы, өзбек, түрік, шағатай тілдеріндегі кітаптарды еркін оқып, жан-жағындағы адамдарға түсіндіріп отырған.

Ержан хазірет Тілепалдыға үйленіп, Мұқаш деген ұл, Несіпхан деген қыз сүйген. Ол қайтыс боларының алдында туғандарын жинап, бейіті Шақпақ ата қорымына жерленіп, оған керегетам салынуын өтінген.[1][2][3]

Дереккөздер өңдеу

  1. «Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007
  2. «Қазақ Совет энциклопедиясы» (12 томдық), Алматы, 1972 – 1978
  3. Маңғыстау энциклопедиясы, Алматы, 1997