Еуропалық парламент

Еуропалық парламент — Еуропалық одақтың өкілдік органы. Көмір және болат балқыту жөніндегі еуропалық бірлестік негізінде құрылған. 1957 жылы бірлестіктің 1-мәжілісі өтті. Сол жылы ол Рим келісімшарты бойынша Еуропалық экономиаклық қауымдастыққа айналды. 1985 жылдан бастап “Еуропалық парламент” деп аталды. 1979 жылдан бастап Еуропалық Одаққа (ЕО) мүше мемлекеттердегі тұрғындардың санына сәйкес белгіленген квота бойынша жалпыға бірдей сайлау тәртібі енгізілген. Мысалы, 1994 жылы маусымда өткен сайлауда депутаттар 5 жыл мерзімге сайланды. Ұлттық парламенттерден айырмашылығы депутаттар тікелей заң шығарумен айналыспайды. 1992 жылы Маастрихт келісімшартының күшіне енуіне байланысты Еуропалық парламенттің өкілеті (бұған шейін, негізінен, кеңесшілік қызметпен айналысқан) кеңейтілді. Ол Еуропалық одақтың шешімдерін дайындау мен қабылдау ісіне белсене қатысып, сыртқы саясатын қалыптастыруға ықпал етеді. Одақтың бюджетін бекіту барысында басымдық иеленіп, ұйымаралық келісімдер жасауға атсалысады. Еуропалық одақ кеңесі мен Еуропалық комиссия кейбір мәселелер бойынша, әсіресе, халықаралық келісімшарттар жасасу, жаңа мүшелер қабылдау жөнінде Еуропалық парламенттің мақұлдауын алуға тиіс. Еуропалық парламент жыл сайын Страсбург (Франция) қаласына сессияға жиналады. Төтенше мәжілістері Брюссель (Бельгия) қаласында өткізіледі, мұнда Еуропалық парламенттің комитеттері жұмыс істейді. Хатшылығы Страсбургте орналасқан. Еуропалық парламентте 20 тұрақты комитет жұмыс істейді. Олар саяси, құқықтық, бюджеттік, сыртқы экономикалық, т.б. мәселелермен айналысады. Сондай-ақ, жекелеген мемлекеттермен не елдер тобымен қарым-қатынасты дамыту жөнінде парламенттік делегациялар құрылған. Қазіргі кездегі Еуропарламенттің негізгі өкілеттілігі мынадай:

• Заңшығару процесіне атсалысу. Еуропалық парламент Еуропалық одақ Кеңесімен бірлесіп нормативті актілер мен басқа да қүжаттарды қарастырып, Комиссияның қарауына жоба үсынады;
• Еуропалық Одақ бюджетін қабылдауға қатысу (Еуропалық одақ Кеңесімен бірлесіп);
• Еуропалық одақтың басқа да органдары және лауазымды түлғалары қызметін бақылау (ең алдымен Комиссия жүмысын);
• Басқа да билік органдары мен лауазымды түлғаларды тағайындау, Комиссияға және оның тәрағасына сенім вотумын білдіру, Омбудсманды тағайындау әкілеттігі;
• ЕО-тың бірқатар аса маңызды халықаралық келісімдерін санкциялау;
• Еуропалық Одаққа жаңа мемлекеттердің қабылдануына келісім беру.

Страсбургтың ішіндегі парламенты